မူမမွန္ေသာ လိင္စိတ္ စုံမက္ျခင္း Paraphilias သည္အလြန္႔ အလြန္ ရွားပါးေသာ ေရာဂါစု တစ္ခု ျဖစ္ျပီး အသက္ ၁၅ႏွစ္ မွ ၂၅ႏွစ္ အရြယ္ အမ်ိဳးသား မ်ားတြင္ အမ်ားဆုံး ျဖစ္ေလ့ ရွိပါသည္။
အေမရိကန္ စိတ္ က်န္းမာေရး ဆရာဝန္မ်ား အသင္းၾကီးမွ ထုတ္ေဝေသာ စိတ္ေရာဂါ အညႊန္း (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders - DSM) တြင္ "လိင္ စိတ္ႂကြ ျခင္းသို႔ ေရာက္ရွိ ႏိုင္ေသာ ျပင္းထန္ ေသာ စံုမက္ျခင္းမ်ိဳး ျဖစ္ရမည္ ျဖစ္ျပီး မိမိကိုယ္တိုင္ သို႔မဟုတ္ တစ္ပါးသူကို စိတ္ေရာ ကိုယ္ပါ ထိခိုက္ ေစသည့္ အတိုင္း အတာ ထိ ျဖစ္မွ သာလွ်င္ ေရာဂါဟု သတ္မွတ္သည္။" ဟုအဓိပၸါယ္ ဖြင့္ဆို ထားပါသည္။ လူတိုင္းတြင္ ဆန္းျပားေသာ လိင္စိတ္ ရွိတတ္ ၾကသည္ကို ထည့္သြင္း စဥ္းစား သျဖင့္ ေရာဂါဟု သတ္မွတ္ရန္ မိမိ သို႔မ ဟုတ္ သူတပါးအား ထိခိုက္ ေစသည္ ဟူသည့္ အခ်က္ လိုအပ္ ပါသည္။ အျခားေသာ စိတ္ေရာဂါ မ်ားနည္းတူ ေရာဂါ လကၡဏာ အနည္းဆုံး ေျခာက္လ ရွိရမည္ ျဖစ္ျပီး မိမိ၏ လူမႈ ဆက္ဆံေရး၊ အလုပ္အကိုင္ႏွင့္ ေန႔စဥ္ဘဝ တို႔တြင္ ထိခိုက္ လာသည့္ အေနအထား ေရာက္မွ သာလွ်င္ ေရာဂါဟု အမည္ တပ္၍ ရပါသည္။
မူမမွန္ လိင္စိတ္ စံုမက္ျခင္း ေရာဂါစု (Paraphilias)
မူမမွန္ေသာ လိင္စိတ္ စံုမက္ျခင္းတြင္ ေဖာ္ခြၽတ္ ျပျခင္း (Exhibitionism)၊ သက္မဲ့ အရာဝတၳဳ တစ္ခုခုကို လိင္စိတ္ အလို႔ငွာ တပ္မက္ျခင္း (Fetishism)၊ ပြတ္သပ္ျခင္း (Frotteurism)၊ ကေလး မ်ားကို တပ္မက္ျခင္း (Pedophilia)၊ အနာတရ ျဖစ္ျပီး လိင္စိတ္ ႂကြေစျခင္း (Sexual masochism)၊ ညွင္းပန္း ႏွိပ္စက္ျပီး လိင္စိတ္ ႂကြေစျခင္း (Sexual sadism)၊ ဆန္႔က်င္ဘက္ လိင္၏ အဝတ္ အစားမ်ား ဝတ္ရန္ ႏွစ္သက္ျခင္း (Transvestism) ႏွင့္ေခ်ာင္းၾကည့္ျခင္း (Voyeurism - Peeping Tom) စသည့္ ေရာဂါ အေျခ အေန ရွစ္မ်ိဳးတို႔ ပါဝင္ ပါသည္။
ေဖာ္ခြၽတ္ျပ သူမ်ားမွာ အမ်ိဳးသား မ်ား ျဖစ္ၾကျပီး အမ်ိဳးသမီး မ်ားကို ျပသေလ့ ရွိပါသည္။ သက္မဲ့ အရာ ဝတၳဳ တစ္ခုခုကို လိင္စိတ္ အလို႔ငွာ တပ္မက္သူ မ်ားသည္ ေျခဖဝါး စေသာ ကိုယ္ခႏၶာ အစိတ္အပိုင္း သို႔မဟုတ္ ဖိနပ္၊ အတြင္းခံ စေသာ သက္မဲ့ အရာဝတၳဳ မ်ားကို ေတြ႔ျမင္႐ံု၊ ကိုင္ထိ႐ံုျဖင့္ ျပင္းျပေသာ လိင္စိတ္ ႂကြျခင္း ျဖစ္ႏိုင္ၾက သူမ်ား ျဖစ္ၾက ပါသည္။ ပြတ္သပ္ၾက သူမ်ားသည္ အမ်ား အားျဖင့္ လူစည္ ကားရာ ေနရာ မ်ားတြင္ သူတပါးအား ခြင့္ျပဳခ်က္ မရွိဘဲ လိင္စိတ္ သက္သက္ျဖင့္ ပြတ္သပ္ အာသာေျဖ ၾကသူမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ကေလးငယ္ မ်ားကို တပ္မက္ျခင္း ဆိုသည္မွာ အပ်ိဳေဖာ္၊ လူပ်ိဳေဖာ္ မဝင္ ေသးေသာ ကေလးငယ္ မ်ားကို လိင္စိတ္ အလို႔ငွာ တပ္မက္ၾကျပီး ျပဳလုပ္သူသည္ အနည္းဆုံး အသက္ ဆယ့္ေျခာက္ႏွစ္ ရွိရမည္ ျဖစ္ျပီး ကေလး ငယ္ႏွင့္ အနည္းဆုံး အသက္ ငါးႏွစ္ ကြာျခား ရမည္ဟု ရည္ညႊန္း စာအုပ္တြင္ ပါရွိပါသည္။
အနာတရ ျဖစ္ျပီး လိင္စိတ္ ႂကြေအာင္ ျပဳလုပ္သူ မ်ားႏွင့္ ညွင္းပန္း ႏွိပ္စက္ျပီး လိင္စိတ္ အာသာေျဖ သူမ်ားမွာမူ ႐ိုက္ႏွက္ျခင္း၊ ၾကိဳးတုတ္ျခင္း၊ လည္ပင္း ညွစ္ျခင္း စသည့္ အႏၲရာယ္ ၾကီးျပီး ရက္စက္သည့္ အျပဳအမူ မ်ားကို မိမိကိုယ္ကို လည္းေကာင္း၊ တပါးသူကို လည္းေကာင္း ျပဳလုပ္ျပီး လိင္စိတ္ႂကြ အာသာေျဖ သူမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ၎မူမမွန္ေသာ လိင္စိတ္သည္ အသက္ အႏၲရာယ္ ၾကီးျပီး လူကို ေသေစ ႏိုင္ေလာက္ ေသာ သာဓက မ်ားလည္း မ်ားစြာ ရွိခဲ့ပါသည္။ ဆန္႔က်င္ဘက္ လိင္၏ အဝတ္ အစားမ်ား ဝတ္ရန္ ႏွစ္သက္ သူမ်ားကို ယခင္က လိင္ကြဲ ႏွစ္သက္သူ အမ်ိဳးသားမ်ား အတြက္ သာဟု သတ္မွတ္ ထားျပီး ေနာက္ဆုံး ထုတ္ ရည္ညႊန္း စာအုပ္တြင္ လိင္တူ၊ လိင္ကြဲ၊ အမ်ိဳးသား၊ အမ်ိဳးသမီး အားလုံးကို သတ္မွတ္ ႏိုင္သည္ဟု ေျပာင္းလဲ ပါရွိပါသည္။ ေခ်ာင္းၾကည့္ သူမ်ားမွာ ေရခ်ိဳးစဥ္၊ ကိုယ္လုံးတီး ျဖစ္ေနစဥ္၊ အဝတ္ လဲခ်ိန္၊ လိင္ဆက္ဆံ ေနခ်ိန္တို႔တြင္ လိင္အဂၤါ သို႔မဟုတ္ ကာမ စပ္ယွက္မႈ တို႔ကို ေစာင့္ၾကည့္ျပီး အာသာ ေၿဖ ၾကသူ မ်ားဟု သတ္မွတ္ ပါသည္။
ေရာဂါ အေၾကာင္းရင္းခံ (Pathophysiology)
မူမမွန္ေသာ လိင္စိတ္ စံုမက္ျခင္း ျဖစ္ရသည့္ အေၾကာင္းရင္း မ်ားကို သီအိုရီ မ်ိဳးစုံ ထုတ္ျပီး ရွင္းလင္း ၾကေသာ္ လည္း မည္သည့္ သီအိုရီကမွ ျပည့္စုံေသာ အေျဖကို မေပးႏိုင္ ေသးေပ။ စိတ္ပညာ ဘာသာ ရပ္၏ ဖခင္ၾကီး Sigmund Freud ၏စိတ္ကို ခြဲျခမ္း ေလ့လာ သည့္ သီအိုရီ (Psychoanalytical Theory) အရ မိတ္ဖက္ ရွာျခင္း (Courtship) တြင္ အေဖာ္ ရွာျခင္း၊ အထိ အေတြ႔ မရွိမီ အဆင့္ (စကားေျပာ ၾကည့္ျခင္း၊ ၾကဴျခင္း)၊ ထိေတြ႔ ကိုင္တြယ္ျခင္းႏွင့္ လိင္ဆက္ ဆံျခင္း ဟူ၍ အဆင့္ ေလးဆင့္ ရွိရာ မူမမွန္ေသာ စံုမက္ ျခင္းသည္ အဆင့္ တစ္ဆင့္စီ တိုင္းတြင္ ပံုမွန္ မိတ္ဖက္ ရွာသည့္ အျပဳ အမူ ဖြံ႔ျဖိဳးမႈ မရွိခဲ့၍ ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ ဖြံ႔ျဖိဳးမႈ အတား အဆီးမ်ား ရွိခဲ့၍ ေသာ္ လည္းေကာင္း ျဖစ္ႏိုင္ သည္ဟု ဆိုသည္။ ဤသီအိုရီ အရ ေခ်ာင္းၾကည့္ ၿခင္းျဖင့္ စိတ္ အာသာ ေျဖတတ္ သူမ်ားသည္ ပထမ အဆင့္ ျဖစ္သည့္ မိတ္ဖက္ ရွာျခင္းတြင္ ျပႆနာမ်ား ရွိခဲ့၍ ျဖစ္ႏိုင္ သည္ဟု ယူဆရသည္။ ေယာကၤ်ားေလး ကေလး ငယ္မ်ား လိင္စိတ္ သတ္မွတ္ ခ်ိန္တြင္ မိခင္ ၿဖစ္သူက လိင္မတူ၍ 'က်ား' လိင္အျဖစ္ သတ္မွတ္ျခင္း ခံရသည္ဟု ေဖာ္ခြၽတ္ ျပျခင္းျဖင့္ လိင္စိတ္ ေျဖေဖ်ာက္ တတ္သူ မ်ားက ၎တို႔၏ မသိစိတ္တြင္ ယူဆၾက ေသာေၾကာင့္ ေဖာ္ခြၽတ္ ျပသျပီး 'မ' လိင္တို႔၏ အသိ အမွတ္ ျပဳမႈကို ရယူၾက သည္ဟု စိတ္ကို ခြဲျခမ္း ေလ့လာသည့္ သီအိုရီက ဆိုသည္။ ပြတ္သပ္ ျခင္းျဖင့္ လိင္စိတ္ ေျဖေဖ်ာက္ သူမ်ား မွာမူ ထိေတြ႔ ကိုင္တြယ္ျခင္း အဆင့္တြင္ အလြန္အက်ဴး တပ္မက္ ျခင္းေၾကာင့္ ဟုယူဆ ရသည္။
ဥပေဒ ေရးရာႏွင့္ ျငိစြန္းျခင္း (Legal implications)
မူမမွန္ေသာ လိင္စိတ္ စံုမက္ၾက သူမ်ားသည္ ထိုအျပဳအမူ တို႔ေၾကာင့္ ဥပေဒ အရ အေရးယူ ခံရႏိုင္ သည္ကို သိရွိၾက ေသာ္လည္း၊ လူမႈေရး နယ္ပယ္တြင္ အ႐ံႈ႕ခ် ခံရမည္ ကိုပင္ စိတ္မပူ ၾကဘဲ မိမိတို႔ ျပဳေသာ အျပဳအမူ၏ စြန္႔စားဖြယ္ ေကာင္းမႈ၊ စိတ္လႈပ္ရွားဖြယ္ ေကာင္းမႈ တို႔တြင္ သာယာ လာေသာ ေၾကာင့္ ထပ္ခါ ထပ္ခါ ျပဳမူ ၾကသည္ ကိုလည္း ေလ့လာမႈ မ်ားအရ သိရွိလာ ရပါေသးသည္။ မိမိျပဳ လိုက္သည့္ အျပဳအမူ ထက္ ထိုအျပဳ အမူကို ျပဳလုပ္ လိုက္ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္လာေသာ စိတ္လႈပ္ရွား မႈက လိင္စိတ္ အာသာ ေၿပမႈကို ျဖစ္ေစ သည္ဟု ဆိုလိုျခင္း ျဖစ္ပါ သည္။ ၎ အျပဳ အမူ မ်ားသည္ လူမႈ ပတ္ဝန္းက်င္ အတြက္ မသင့္ေလ်ာ္ သည့္အျပင္ အခ်ိဳ႕ေသာ တပ္မက္ျခင္း မ်ားသည္ အသက္ အႏၲရာယ္ ကိုပါ ထိခိုက္ႏိုင္ ေသာေၾကာင့္ အေရးယူရန္ ဥပေဒမ်ား ထားရွိ ပါသည္။ ျမန္မာ ႏိုင္ငံတြင္ မူမမွန္ လိင္စိတ္ တပ္မက္မႈ အားလုံးကို ရာဇ သတ္ၾကီး ဥပေဒ ပုဒ္မ ၃၇၇ ျဖင့္ အေရးယူ ႏိုင္ပါသည္။ ပုဒ္မ ၃၇၇တြင္ မူမမွန္ လိင္စိတ္ တပ္မက္ျခင္း အျပင္ ဓမၼတာႏွင့္ ဆန္႔က်င္ ေသာ လိင္တူ လိင္ကြဲ ဆက္ဆံမႈ (Homosexuality, Oral sex, Anal sex) အားလုံး ပါရွိျပီး တစ္သက္ တစ္ကြၽန္း ျပစ္ဒဏ္ သို႔မဟုတ္ ေထာင္ဒဏ္ ၁၀ႏွစ္ သို႔မဟုတ္ ေငြဒဏ္ တို႔ကို ခ်မွတ္ ႏိုင္ပါ သည္။
ေရာဂါ ေဖာ္ထုတ္ အမည္ တပ္ျခင္း (Diagnosis)
မူမမွန္ေသာ လိင္စိတ္ကို ပင္ရင္း စိတ္ေရာဂါ တစ္ခု အျဖစ္ သတ္မွတ္ၾက သည့္အျပင္ စိတ္ကစဥ့္ ကလ်ား ေရာဂါ၊ အရက္စြဲ ေရာဂါ၊ ဉာဏ္ရည္ မမီျခင္း၊ စိတ္ဓာတ္ က်ဆင္းျခင္း စသည့္ အျခားစိတ္ ေရာဂါ မ်ား၏ ေရာဂါ လကၡဏာလည္း ျဖစ္ႏိုင္ ေသာေၾကာင့္ အျခားေသာ ျဖစ္ႏိုင္ေခ် ရွိသည္ တို႔ကိုပါ ထည့္သြင္း စဥ္းစားရန္ လိုအပ္ ပါသည္။ ထို႔အျပင္ ဦးေႏွာက္ ဆစ္ဖလစ္၊ ခုခံအား က်ဆင္းမႈ ကူးစက္ ေရာဂါ (AIDS)၊ ဦးေႏွာက္ တြင္း ဒဏ္ရာရျခင္း၊ ဦးေႏွာက္ တြင္း အက်ိတ္ အလုံးမ်ား ျဖစ္ျခင္း တို႔ေၾကာင့္လည္း မူမမွန္ေသာ လိင္စိတ္ စံုမက္ျခင္း ျဖစ္ႏိုင္ ေသာေၾကာင့္ ေရာဂါ သမိုင္းေၾကာင္း ေမးျခင္းႏွင့္ လူနာကို စမ္းသပ္ စစ္ေဆးခ်ိန္ တို႔တြင္ ၎ေရာဂါ ေတြကိုပါ ရွာေဖြ ၾကည့္ရန္မွာ အလြန္ အေရးၾကီး လွပါသည္။ မူမမွန္ေသာ လိင္စိတ္ စံုမက္သည့္ ေရာဂါရွိသူ တို႔သည္ မိမိတို႔၏ စိတ္ဆႏၵကို မထိန္းခ်ဳပ္ ႏိုင္ၾကဘဲ စိတ္ဖိစီးမႈ မ်ားလာ တတ္ၾကျပီး ထိုစိတ္ဖိစီးမႈ မ်ားကို ေျဖေဖ်ာက္ ရန္ သက္ဆိုင္ရာ အျပဳအမူ မ်ားကို ျပဳလုပ္ တတ္ ၾကသျဖင့္ ေဝဒနာရွင္ ကိုယ္တိုင္ တြင္လည္း စိတ္ဖိစီးမႈ အတိုင္း အတာ တစ္ခု အထိ ရွိၾကသည္ကို လူမႈ အသိုင္း အဝိုင္းက နားလည္ သတိျပဳ ရန္လည္း လိုအပ္လွ ေပသည္။
ကုသရန္ နည္းလမ္းမ်ား (Clinical management)
မူမမွန္ လိင္စိတ္ ရွိသူတို႔ကို ကုသရာတြင္ အျခားေသာ စိတ္ေရာဂါ မ်ားကို ကုသသည့္ နည္းလမ္း မ်ားနည္းတူ ေဆးေပး ကုသျခင္း (Biological approach)၊ မိမိစိတ္ကို သိျမင္ ထိန္းခ်ဳပ္ ႏိုင္ေစရန္ အားေပးသည့္ စိတ္ကုထုံး (Psychological approach) ႏွင့္လူမႈ ပတ္ဝန္းက်င္တြင္ ျပန္လည္ ဝင္ဆန္႔ ႏိုင္ေစရန္ လူမႈေရး ကုထုံး (Social approach) စသည့္ (Bio-psycho-social approach) နည္းလမ္း သုံးသြယ္ျဖင့္ ကုသၾက ရပါသည္။ ေဝဒနာရွင္၊ စိတ္ေရာဂါ ဆရာဝန္ (Psychiatrist)၊ စိတ္ ပညာရွင္ (Clinical psychologist)၊ မိသားစု၊ ဘာသာေရး ေခါင္းေဆာင္ စသူ တို႔အျပင္ ပတ္ဝန္းက်င္ လူထုကပါ တြဲဖက္ ကုသမွသာ အမွန္တကယ္ ထိေရာက္မႈ ရွိပါသည္။ ေဝဒနာရွင္ ကိုယ္တိုင္ သို႔မဟုတ္ တပါးသူ တို႔ကို အသက္ အႏၲရာယ္ ရွိေစ ႏိုင္ေသာ မိမိကိုယ္ကို သတ္ေသရန္ ၾကိဳးပမ္းျခင္း ကဲ့သို႔ အေျခ အေန အားလုံး အတြက္ စိတ္ က်န္းမာေရး ေဆး႐ံုတြင္ အတြင္းလူနာ အျဖစ္ ကုသ ရမည္ ျဖစ္ပါသည္။
ေဆးဝါးျဖင့္ ကုသမႈတြင္ စိတ္က် ေပ်ာက္ေဆး (Antidepressants)၊ လိင္စိတ္ကို ေလွ်ာ့ခ် ေပးသည့္ ေဆးတို႔ကို ကြၽမ္းက်င္ ေသာ စိတ္ေရာဂါ ကု ဆရာဝန္က တာဝန္ယူ ကုသ ရပါသည္။ စိတ္ကုထုံးျဖင့္ ကုသ ရာတြင္ မိမိ၏ လိင္စိတ္ မူမမွန္မႈကို သတိျပဳ နားလည္ ေစျပီး ထိန္းခ်ဳပ္ ႏိုင္ေစရန္ ကူညီရ သည့္အျပင္ မူမမွန္သည့္ စြဲလမ္း မႈမ်ား ေနရာတြင္ လူမႈ ပတ္ဝန္း က်င္တြင္ လက္သင့္ ခံႏိုင္ေသာ လိင္စိတ္ လံႈ႔ေဆာ္သည့္ အရာမ်ားကို အစားထိုး ေစျခင္း တို႔ျဖင့္ ေဝဒနာရွင္၏ လိင္စိတ္ကို တစ္ဆင့္ခ်င္း ပံုသြင္းယူျပီး မူမမွန္ စြဲလမ္းမႈကို သက္သာ ေစျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ ယခင္ အလားတူ ေဝဒနာကို ခံစားခဲ့ ဖူးျပီး ကုသ ေပ်ာက္ကင္း သြားသူ မ်ားႏွင့္ ေတြ႔ဆုံ စကားေျပာ ေစျခင္း သည္လည္း စိတ္ေရာဂါ ကုသ ေရး၏ အေရး ပါေသာ အခန္း က႑ တစ္ခု ျဖစ္ပါသည္။ ထို႔အျပင္ ၎ေဝဒနာရွင္ အမ်ားစုသည္ လူမႈ ဆက္ဆံေရးတြင္ အခက္အခဲ ရွိသူမ်ား ျဖစ္တတ္ ၾကသျဖင့္ တစ္ကိုယ္တည္း ေနလွ်င္ မူမမွန္ စံုမက္ မႈမ်ား ျပန္ျဖစ္လာ ႏိုင္ေသာေၾကာင့္ လူမႈေရး၊ ေပါင္းသင္း ဆက္ဆံေရး စသည္ တို႔ကိုလည္း သင္ၾကား ေပးရန္ လိုအပ္ ပါသည္။ လူမႈ ပတ္ဝန္း က်င္ ကလည္း မူမမွန္ေသာ စုံမက္ မႈသည္ စိတ္ေရာဂါ အေျခအေန တစ္ခု ျဖစ္သည္ကို နားလည္ သိရွိရန္ လိုအပ္ျပီး ပတ္ဝန္း က်င္မွ ၾကဥ္ထား ျခင္းမ်ိဳး မျပဳ လုပ္ဘဲ စိတ္က်န္း မာေရး အသိျဖင့္ ကူညီ ေပးၾက ရန္လည္း အလြန္ အေရးၾကီး လွပါသည္။
References
(1) Medscape - Paraphilias
(2) Wikipedia - Paraphilias
(3) American Psychiatrist Association Paraphilia Fact Sheet
(4) Myanmar - The Penal Code
0 comments:
Post a Comment