အိႏိၵယနိဳင္ငံဟာ သူတို႔ရဲ႔ ေရွ႔ေဟာင္းဗုဒၶယဥ္ေက်းမွဳဆိုင္ရာ
ပညာရွင္ ႏွစ္ေယာက္ကို အာဖဂန္နစၥတန္ နိဳင္ငံၿမိဳ႔ေတာ္ ကဘူး ဆီလႊတ္လိုက္ပါတယ္။
ဒီပညာရွင္ႏွစ္ေယာက္ရဲ႔ တာ၀န္က ကဘူးၿမိဳ႔မွာရွိတဲ႔ အာဖဂန္နစၥတန္
အမ်ဳိးသားယဥ္ေက်းမွဳ ၿပတိုက္မွာ ၿပသထားတဲ႔ ေရွးေဟာင္း ေက်ာက္သပိတ္ႀကီးကို
ေလ႔လာစစ္ေဆးဖို႔ ၿဖစ္ပါတယ္။
ႏွမ္းဖက္ေက်ာက္နဲ႔ ထုဆစ္ထားတဲ႔ ညိဳ႔စိမ္းစိမ္းေရာင္ ဒီေက်ာက္သပိတ္ႀကီးဟာ
သက္တမ္းအားၿဖင္႔ ႏွစ္ေပါင္း ႏွစ္ေထာက္ေၿခာက္ရာေလာက္ ရွိၿပီလို႔
ပညာရွင္ေတြက ယူဆေနႀကပါတယ္။ သူတို႔က ဒါဟာ ဗုဒၶေခတ္က ထြင္းထုထားတဲ႔ ေက်ာက္သပိတ္ၿဖစ္တယ္၊ ဗုဒၶၿမတ္စြာရဲ႔ သပိတ္ေတာင္
ၿဖစ္ေကာင္းၿဖစ္နိဳင္တယ္လို႔ သံုးသပ္ႀကပါတယ္။
ဗုဒၶစာေပထဲမွာ ဗုဒၶၿမတ္စြာဟာ ၿဗဟၼာႀကီးတစ္ပါး ဆပ္ကပ္လွဴဒါန္းတဲ႔ ၿမသပိတ္
(သပိတ္ေလးလံုးကို လက္မေတာ္နဲ႔ ဖိႏွိပ္ထည္႔ထားလို႔ တစ္လံုးတည္းၿဖစ္ေနတဲ႔သပိတ္) ကို
ဆြမ္းခံရာမွာ အသံုးၿပဳတယ္လို႔ ပါရွိတယ္မဟုတ္လား။
ဒါေပမဲ႔ ၿပႆနာက လက္ရွိ ကဘူးအမ်ဳိးသားၿပတိုက္က သပိတ္ဟာ အခ်င္း တလံေလာက္
(၁.၇၅ မီတာ) ရွိၿပီး အၿမင္႔ ႏွစ္ေတာင္ေလာက္ ( ၇၅ စင္တီမီတာ) ရွိတဲ႔အၿပင္
သပိတ္ႏွဳတ္ခမ္းအထူက တစ္ထြာေလာက္ (၁၈ စင္တီမီတာ) ရွိေနတယ္၊
ၿပီးေတာ႔ အေလးခ်ိန္ကလည္း ပိသာ ခြက္၂၀သားေက်ာ္ (ေပါင္ ၈၈၀) ေလာက္ရွိမို႔ သာမန္လူတစ္ေယာက္ လက္ႏွစ္ဖက္နဲ႔ ပိုက္ၿပီး ဆြမ္းခံဖို႔ရာ ဘယ္လိုမွ မၿဖစ္နိဳင္ဘူးၿဖစ္ေနတယ္။
အဲ ..ဒီေနရာ သီရိလကၤာဘက္ကေနလာတဲ႔ အခ်ဳိ႔ေသာ ေရွးေဟာင္းဗုဒၶစာေပေတြမွာ
ဗုဒၶၿမတ္စြာရဲ႔ အရပ္ေတာ္ဟာ ၁၈ ေတာင္ ရွိတယ္လို႔ ေရးသားခဲ႔တာမ်ဳိးရွိတာလည္း
ပညာရွင္ေတြက သြားၿပီးသတိၿပဳႀကပါတယ္။
၁၈ ေတာင္ အယူအဆနဲ႔ဆိုရင္ အခုသပိတ္အရြယ္အစားဟာ ကြက္တိနီးပါးၿဖစ္ေနပါတယ္။
ဒါေပမဲ႔လည္း ေရွးေဟာင္းပညာရွင္ေတြ တူးေဖၚေတြ႔ရွိခဲ႔ရသမွ်
ဗုဒၶေခတ္ (ဘီစီ ၆၀၀) က လူသားေတြရဲ႔ အသံုးအေဆာင္ပစၥည္းေတြ
အေဆာက္အဦးေတြ စတာေတြကို ေလ႔လာႀကည္႔တဲ႔အခါမွာ
လြန္ခဲ႔တဲ႔ ႏွစ္ေပါင္း ၂၆၀၀ ခန္႔က လူသားေတြနဲ႔ ဒီကေန႔ေခတ္
လူသားေတြရဲ႔ အရြယ္စားဟာ သိပ္ၿပီးကြာၿခားတာမရွိဘူးဆိုတာေတြ႔ရၿပန္တယ္။
ဒီေတာ႔ တကယ္လို႔သာ ဗုဒၶဟာ အရပ္ ၁၈ ေတာင္ရွိခဲ႔မယ္ဆိုရင္
သာမန္တၿခားသူေတြနဲ႔ သိသိသာသာႀကီးကို ကြဲၿပားေနပါလိမ္႔မယ္။
ဒီလိုသိသိသာသာႀကီး ကြဲၿပားေနတဲ႔ လူသားတစ္ေယာက္ကို
လူေတြအေနနဲ႔ ႀကည္ညိဳစိတ္ထက္ ေႀကာက္ရြံ႔စိတ္ ပိုမ်ားေနႀကမွာ အေသအခ်ာပဲ။
ဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေက်းဇူးရွင္ က်မ္းၿပဳေက်ာ္ ေတာင္ၿမိဳ႔ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး (အရွင္ဇနကာဘိ၀ံသ) ကလည္း ဗုဒၶရဲ႔ အရပ္ေတာ္ဟာ သာမန္လူသားတစ္ေယာက္ရဲ႔ အရပ္အေမာင္းသာ ရွိတဲ႔အေႀကာင္း က်မ္းအကိုးအကားခိုင္လံုစြာနဲ႔ အေသအခ်ာ ရွင္းၿပခဲ႔႔ဖူးပါတယ္။
ကဘူးအမ်ဳိးသားၿပတိုက္မွာေရာက္ေနတဲ႔ ဒီသပိတ္ဟာ ဗုဒၶသပိတ္မဟုတ္ဘူးဆိုရင္
ဘာေႀကာင္႔ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြက ဒီေလာက္ အထြဋ္အၿမတ္ထားႀကသလဲ။
လြန္ခဲ႔တဲ႔ ႏွစ္ေပါင္း ၁၇၀၀ ေလာက္ ( ေအဒီ ၄ရာစု) က ဒီေဒသကို ေရာက္လာခဲ႔ဖူးတဲ႔
ဘုရားဖူး တရုတ္ရဟန္းေတာ္ေတြကေတာ႔ သူတို႔ရဲ႔ မွတ္တမ္းေတြထဲမွာ ဒီသပိတ္ႀကီးဟာ
ဗုဒၶက ပရိနိဗာန္ၿပဳရန္ ကုႆိနာရုံကိုအသြားမွာ ေ၀သာလီၿပည္ (ယခုအိႏိၵယအေရွ႔ေၿမာက္ပိုင္းက ဘီဟာၿပည္နယ္) က ဒါယကာ ဒါယိကာမေတြကို စြန္႔ခဲ႔တဲ႔ သပိတ္ေတာ္ၿဖစ္ၿပီး ေ၀သာလီၿပည္သူၿပည္သားေတြက အၿမတ္တနိဳးနဲ႔ ပူေဇာ္ထားရာမွ ေအဒီ ၂ရာစုမွာ
ဒီေဒသကို ေအာင္နိဳင္တဲ႔ အာရွငအလယ္ပိုင္းသား မြန္ဂိုၿဖဴ ကုရွန္မင္းဆက္
ဘုရင္တစ္ပါးၿဖစ္တဲ႔ ကနိသွ်မင္းက ေ၀သာလီၿပည္ကေန အဲဒီေခတ္က ပြတ္ရွပူရလို႔ေခၚတဲ႔
အခု ပြတ္ဆ၀ါၿမိဳ႔ကို ယူေဆာင္လာခဲ႔ၿခင္း ၿဖစ္ပါသတဲ႔။
ဒါေပမဲ႔ ေနာက္ပိုင္းပညာရွင္ေတြကေတာ႔ကေတာ႔ ဗုဒၶသပိတ္ေတာ္အစစ္ဆိုတဲ႔ အယူအဆထက္
ဗုဒၶရဲ႔ သပိတ္ေတာ္ကို တုပၿပီး ထုဆစ္ကာ ေက်ာင္းေတာ္မွာ ဒါယကာေတြ လူဘြယ္၀တၱဳအစုစုကို ကပ္လွဴပူေဇာ္ဖို႔ ထားထားတဲ႔ သပိတ္ေတာ္ ၿဖစ္နိဳင္တယ္။ ေက်ာင္းေတြ ဘုရားေတြမွာ ဒီလို သပိတ္ႀကီးေတြ ထားတဲ႔ အေလ႔အထမ်ဳိး သီရိလကၤာ-ၿမန္မာ-ထိုင္း-ေလာ နဲ႔ ကေမၻာဒီယား တို႔မွာ ေတြ႔ရေႀကာင္း သူတို႔ကဆိုပါတယ္။ (ေရႊတိဂံု ဘုရားမွာေတာင္ ေက်ာက္သပိတ္ႀကီးရွိပါတယ္၊
“သင္ပုတ္” လို႔ ၿမန္မာေတြက ေခၚႀကတယ္ထင္တာပဲ)။
ေ၀သာလီကေန ပက္ရွ၀ါကိုေရာက္လာရတဲ႔ ဒီသပိတ္ေတာ္ႀကီးဟာ
အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ အာဖဂန္မင္းေတြလက္ထက္ကိုေရာက္ေတာ႔ ဟိုဗလီမွ ဒီဗလီ
ဒီဗလီမွ ဟိုပလီ ဆီ ေၿပာင္းေရြ႔စံစားရပါသတဲ႔။ ဒီသပိတ္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ႔ အေႀကာင္းအခ်က္ေတြကို
၁၉ ရာစု ၿဗိတိသွ် ကိုလိုနီအရာရွိေတြက မွတ္တမ္းေတြ တင္ခဲ႔ႀကပါသတဲ႔။
ေနာက္ဆံုး သပိတ္ေတာ္ႀကီး အေရြ႔ခံရတာတဲ႔ ေနရာက ကန္ဒါဟာ ၿမိဳ႔စြန္က ဘာဘာဗလီႀကီးပါ။
ဒါေပမဲ႔လည္း ၁၉၈၀ ႏွစ္မ်ားက ဆိုဗီယက္ ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံၿပဳထားတဲ႔
နဂ်ီဘူလာရဲ႔ ဆိုရွယ္လစ္အစိုးရလက္ထက္မွာေတာ႔ အာဖဂန္ရဲ႔ အမ်ဳိးသားယဥ္ေက်းမွဳ အေမြအႏွစ္တစ္ခုအၿဖစ္ ကဘူးအမ်ဳိးသားယဥ္ေက်းမွဳၿပတိုက္ဆီ ေရြ႔ေၿပာင္းလာရပါတယ္။
ထူးထူးဆန္းဆန္းပဲ အာဂဖန္မွာ ဘာသာေရးအစြန္းေရာက္ တာလီဘန္ေတြအာဏာရခ်ိန္
နိဳင္ငံရဲ႔ ေရွးေဟာင္းအေမြအႏွစ္ၿဖစ္တဲ႔ ဗုဒၶယဥ္ေက်းမွဳဆိုင္ရာ အေဆာက္အဦးေတြ
ရုပ္ပြားေတာ္ေတြ ဆင္းတုေတြ က်မ္းစာေတြ ပစၥည္းေတြ ဖ်က္ဆီးခံရခ်ိန္မွာ
ၿပတိုက္ထဲက ဒီသပိတ္ေတာ္ႀကီးကို တာလီဘန္ေတြက လက္ဖ်ားနဲ႔ မတို႔ခဲ႔ႀကဘူး၊
အေႀကာင္းက သပိတ္ေတာ္ရဲ႔ ပတ္ပတ္လည္မွာ ေရႊေဆးေရးနဲ႔ ကိုရမ္က်မ္းထဲက
အာရဗီစာသားေတြ ေရးထိုးထားလို႔ပဲတဲ႔။ ဒီလို ကိုရမ္က်မ္းထဲက အာရဗီစာသားေတြ ေရးထိုးၿပီး သပိတ္ေတာ္ႀကီးကို ကာကြယ္ေပးခဲ႔တဲ႔ အမည္မသိသူကို ေနာက္ပိုင္းပညာရွင္ေတြက ခ်ီးက်ဴးဂုဏ္ၿပဳႀကပါတယ္ သူသာ မကယ္ရင္ ဒီသပိတ္ႀကီး တာလီဘန္ေတြလက္ထဲမွာ ထုေခ်ဖ်က္ဆီးခံရမွာ အေသအခ်ာပါပဲ။
အခု အိႏိၵယက လႊတ္လိုက္တဲ႔ ပညာရွင္ေတြဟာ သပိတ္ႀကီးကို စစ္ေဆးႀကမယ္၊
တကယ္လို႔သာ သပိတ္ႀကီးကို ထုဆစ္ထားတဲ႔ လိပ္သဲေက်ာက္အမ်ဳိးအစား
အာဖဂန္မွာမရွိဘူးဆိုရင္ အိႏိၵယကေန အလုယူခံသြားရတဲ႔ အမ်ဳိးသာအေမြအႏွစ္တစ္ရပ္အၿဖစ္ အာဇဂန္အစိုးရဆီမွာ ၿပန္ေတာင္းပါမယ္တဲ႔၊ သူတို႔အေႀကာင္းၿပခ်က္က ၂၀၀၁ ခုႏွစ္က
တာလီဘန္ေတြ ဒုိင္းနမိုက္နဲ႔ ၿဖိဳခ်ဖ်က္ဆီးလိုက္တဲ႔ ဘာမီယန္သဲေက်ာက္ေတာင္ေတြဆီက ေက်ာက္ထြင္းရုပ္ပြားေတာ္ေတြလို တခ်ိ္န္မွာ ဒီသပိတ္ေတာ္ႀကီးကို မဖ်က္ဆီးပါဘူးလို႔ ဘယ္သူအာမခံနိဳင္ပါ႔မလဲတဲ႔။
ဘယ္လိုပဲၿဖစ္ၿဖစ္ လြန္ခဲ႔တဲ႔ ႏွစ္ေပါင္း ၂၆၀၀ ေက်ာ္ ဗုဒၶေခတ္က ေက်ာက္သပိတ္ႀကီးကို
အခုအခ်ိန္အထိ ေႏွာင္းလူေတြ ေတြ႔ၿမင္နိဳင္ေအာင္ ထိန္းသိမ္းေပးခဲ႔ႀကတဲ႔ ဘာသာအသီးသီးက သူေတာ္ေကာင္းႀကီးမ်ားကို ဗုဒၶဘာသာ၀င္တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ေက်းဇူးအထူးတင္ရွိပါတယ္။
.png)
