ျမစ္ဆံုတစ္ေနရာကို ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ႏို၀င္ဘာလဆန္းပိုင္းက ေတြ႔ရစဥ္ (ဓာတ္ပံု-ေအာင္ေဇာ္ထြန္း)
(Asia Times ဝက္ဘ္ဆိုက္တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ ကမၻာတစ္ဝန္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ လံုျခံဳေရးစိန္ေခၚမႈမ်ားကို ေလ့လာသည့္ အၾကံေပးအဖြဲ႕ Stimson Center မွ အေရွ႕အာရွေရးရာ ကြ်မ္းက်င္သူ Yun Sun ၏ ေဆာင္းပါးကို ဘာသာျပန္ဆို ေဖာ္ျပထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။)
ရပ္ဆိုင္းထားေသာ ေဒၚလာ ၃ ဒသမ ၆ ဘီလ်ံ၊ ျမစ္ဆံုေရအားလွ်ပ္ စစ္စီမံကိန္းအတြက္ တ႐ုတ္ႏွင့္ ျမန္မာတို႔အၾကား ေဆြးေႏြးျငင္းခုံမႈသည္ မၾကာေသးမီက ေရခ်ိန္ျမင့္တက္ခဲ့သည္။ တ႐ုတ္လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈလုပ္ငန္း (China Power Investment) သည္ ဧရာမ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းအတြက္ လူထုဆက္ဆံေရး လံႈ႔ေဆာ္မႈတစ္ရပ္ကို ျပန္လည္စတင္ခဲ့ၿပီးေနာက္ တ႐ုတ္အစိုးရႏွင့္ ျမန္မာအစိုးရတို႔အၾကား အျပန္အလွန္ စကားစစ္ထိုးခဲ့ၾကသည္။ ယင္းတို႔တြင္ ဒီဇင္ဘာက ထုတ္ျပန္ခဲ့ေသာ ဆည္စီမံကိန္း၊ ေဒသခံမ်ား၏ ဘဝရွင္သန္ ရပ္တည္ေရး၊ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးတို႔အတြက္ အလြန္ေကာင္းမြန္ေသာ ကူညီမႈမ်ား အေၾကာင္းတို႔ ပါဝင္သည့္ ေကာ္ပိုရိတ္ လူမႈတာဝန္ယူမႈ (CSR) အစီရင္ခံစာလည္း ပါဝင္ခဲ့သည္။
ယင္းအစီရင္ခံစာကို ျမန္မာတက္ႂကြ လႈပ္ရွားသူမ်ားက ခ်က္ခ်င္းပယ္ခ်ခဲ့ၿပီး လူထုအၾကား ေရပန္းမစားေသာ စီမံကိန္းအတြက္ ေထာက္ခံမႈရွာေဖြရန္ ရည္ရြယ္သည့္ “ဝါဒျဖန္႔မႈ” ဟု ႐ႈတ္ခ်ခဲ့ၾကသည္။ ထို႔ေနာက္ မၾကာမီမွာပင္ တ႐ုတ္၊ ျမန္မာႏွစ္ဖက္စလံုးမွ ပင္မမီဒီယာမ်ားက ျပင္းျပင္းထန္ထန္ စကားစစ္ထိုးမႈတြင္ ပါဝင္ခဲ့ၾကသည္။
တ႐ုတ္အစိုးရပိုင္ People's Daily သတင္းစာက ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းကို သေဘာတူ လက္ခံထားသည့္အတိုင္း ျပန္လည္စတင္ရန္ ေတာင္းဆိုသည့္ အထူးသတင္းေပးပို႔ခ်က္ကို ဇန္နဝါရီ ၃ ရက္တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့သည္။ ေနာက္ေလးရက္အၾကာတြင္ ျမန္မာမွ ဩဇာႀကီးထင္ရွားေသာ ပုဂၢလိကပိုင္ Eleven Media က “ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းအတြက္ အေလွ်ာ့ေပး ေစ့စပ္ညိႇႏႈိင္းမႈ ရိွမည္မဟုတ္” (“ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းျပန္လုပ္ရန္ သင့္၊ မသင့္မွာ တ႐ုတ္ကုမၸဏီႏွင့္ ညိႇႏႈိင္းအေပးအယူလုပ္ရမည့္ ကိစၥမဟုတ္”) ဟု ေရးသားသည့္ ျပင္းထန္ေသာ ေခါင္းႀကီးသတင္းကို ေဖာ္ျပခဲ့သည္။
အစကတည္းကပင္ တ႐ုတ္ေထာက္ခံသည့္ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း၌ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေဝဖန္မႈမ်ား ျဖစ္ေစခဲ့သည္။ ထို႔ျပင္ ယင္းစီမံကိန္း၏ ျဖစ္လာႏိုင္ေသာ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ဆိုးက်ဳိးမ်ား၊ လူမႈသက္ေရာက္မႈမ်ားကို စိုးရိမ္ခဲ့ၾကသည္။ ျမန္မာအစိုးရ စစ္တပ္ႏွင့္ ကခ်င္သူပုန္တို႔ၾကား တိုက္ပြဲမ်ားျဖစ္ပြားေနေသာ ေျမာက္ပိုင္းကခ်င္ျပည္နယ္တြင္ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္း တည္ရိွေနသည္။ ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္ ဇြန္မွစၿပီး ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ ေတာင္းဆိုေနေသာ သူပုန္တို႔ႏွင့္ အစိုးရတပ္ဖြဲ႕မ်ားအၾကား တိုက္ပြဲမ်ား ျဖစ္ပြားေနသည္။ ျမစ္ဆံုကို တည္ေဆာက္ရန္ ျမန္မာအစိုးရ၏ သေဘာတူညီမႈက ၁၇ ႏွစ္အၾကာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲၿပီးေနာက္ ရန္လိုမႈမ်ား ျပန္လည္ျဖစ္ပြားေစသည့္ အခ်က္တစ္ခ်က္ဟု အခ်ဳိ႕က ႐ႈျမင္ၾကသည္။
သို႔ေသာ္လည္း စီမံကိန္းတရားဝင္ ရပ္ဆိုင္းၿပီးေနာက္ ႏွစ္ႏွစ္ေက်ာ္အၾကာတြင္ ႏွစ္ဖက္စလံုးအတြက္ အရိွတရားသစ္မ်ားကို ရင္ဆိုင္ရန္ အခ်ိန္က်ေရာက္လာခဲ့သည္။ တစ္ဖက္တြင္ တ႐ုတ္က ယင္းစီမံကိန္းကို ဖ်က္သိမ္းရန္ ျမန္မာျပည္သူတို႔၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ေလးစားရန္ႏွင့္ အေျခအေနကို ႐ိုး႐ိုးသားသားၾကည့္ရန္ လိုအပ္သည္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပင္ ျမန္မာဘက္က ယင္းစီမံကိန္းကို ဖ်က္သိမ္းရန္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္အတြက္ သံတမန္ေရး၊ ဘ႑ာေရး၊ ဥပေဒေရးဆိုင္ရာ အက်ဳိးဆက္မ်ားကို ရင္ဆိုင္ရန္ ျပင္ဆင္ရမည္ျဖစ္သည္။ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္း အေျခအေနသည္ က်ယ္ျပန္႔ေသာ တ႐ုတ္-ျမန္မာ ဆက္ဆံေရး ေရခ်ိန္ဟု ေလ့လာသူမ်ားက ႐ႈျမင္ထားသည္။
အျငင္းပြားဖြယ္ျမစ္ဆံုဆည္ စီမံကိန္းကို ယခင္ျမန္မာစစ္အစိုးရႏွင့္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံပိုင္ CPI တုိ႔သည္ ၂ဝဝ၅ ခုႏွစ္က ပထမဆံုး လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့သည္။ ၂ဝဝ၇ ခုႏွစ္တြင္ တည္ေဆာက္ေရး တရားဝင္ စတင္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာတြင္ စီမံကိန္းရပ္ဆိုင္းေၾကာင္း ေၾကညာခ်က္ႏွင့္အတူ တည္ေဆာက္ေရးလုပ္ငန္း အားလံုးနီးပါး ရပ္တန္႔ခဲ့သည္။ ယင္းလမွာပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ဦးဝဏၰေမာင္လြင္သည္ အေမရိကန္ႏွင့္ ႏွစ္ႏိုင္ငံဆက္ဆံေရး ျပန္လည္အသက္ဝင္ရန္ ရည္ရြယ္၍ အႀကီးတန္းအဆင့္ျမင့္ တာဝန္ရိွသူမ်ားႏွင့္အတူ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးဌာနသို႔ သြားေရာက္လည္ပတ္ခဲ့သည္။ အျငင္းပြားဆည္သည္ ျမန္မာ၏ အမိျမစ္ ဧရာဝတီ ျမစ္ဖ်ားခံသည့္ ျမစ္ႏွစ္စင္းဆုံရာတြင္ တည္ရွိသည္။ ဆည္တည္ရွိသည့္ေနရာ၏ အလြန္အေရးႀကီးမႈ၊ ျခစားမႈ၊ သေဘာတူညီခ်က္ရရွိေရး လုပ္ငန္းစဥ္တြင္ ပြင့္လင္းျမင္သာမရွိမႈတို႔အျပင္ ယင္းစီမံကိန္းကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ဆန္႔က်င္ၾကသည့္ အေၾကာင္းရင္းမ်ားစြာ ရွိေနသည္။ ယင္းစိုးရိမ္မႈမ်ားကို လူမႈေရး၊ စီးပြားေရး၊ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ေရးတို႔တြင္ ဆိုးက်ဳိးသက္ေရာက္မႈမ်ား ရွိလာႏိုင္သည္ဟု ေမွ်ာ္မွန္းထားမႈ၊ ထို႔ျပင္ ဆည္၏လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားထုတ္လုပ္မႈ ရာခိုင္ႏႈန္း ၉ဝ ကို တ႐ုတ္ထံတင္ပို႔ရန္ စီစဥ္ခဲ့သည့္ တစ္ဖက္ေစာင္းနင္း ခြဲေဝမႈတို႔က ထပ္မံေပါင္းစပ္ထားသည္။ ျမန္မာ၏ အရပ္သားအေယာင္ေဆာင္အစိုးရ၏ သမၼတႏွင့္ ယခင္စစ္အစိုးရ၏ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ဦးသိန္းစိန္က “ျပည္သူတို႔၏ဆႏၵ” ကို တု႔ံျပန္သည့္အေနျဖင့္ စီမံကိန္းကို ရပ္ဆိုင္းရျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ပို၍က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ဆိုလွ်င္ ျမစ္ဆုံဆည္သည္ အေနာက္၏ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔မႈေၾကာင့္ အထီးက်န္အားနည္းေနေသာ အခ်ိန္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို တ႐ုတ္က အျမတ္ထုတ္ခဲ့မႈ သေကၤတ ျဖစ္ေနခဲ့သည္။ ထို႔ျပင္ ယင္းစီမံကိန္းသည္ ယခင္စစ္အစိုးရ၏ ျပည္သူတို႔ကို ဖိႏွိပ္မႈသေကၤတလည္း ျဖစ္သည္။
သေဘာတူညီခ်က္ သက္သက္ကုိက ဦးသိန္းစိန္အစုိးရအေနျဖင့္ တရားဝင္ဆက္ခံခဲ့ေသာ တာဝန္ယူမႈ တစ္ရပ္ျဖစ္ၿပီး ဘယ္ေသာအခါမွ် ျငင္းဆုိ၍မရေသာ တာဝန္တစ္ရပ္ျဖစ္သည္။ ေစ့စပ္ညိႇႏႈိင္းမႈအတြင္း မူမမွန္ဟု စြဲခ်က္မ်ားမွာမူ စုံစမ္းစစ္ေဆးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ရန္ အမိန္႔ထုတ္ၿပီး က်ဴးလြန္သူမ်ားကုိ အျပစ္ေပးရန္သာရွိသည္။ သုိ႔ေသာ္ ေနာက္ဆက္တြဲျပႆနာမ်ား ကင္းရွင္းစြာျဖင့္ စီမံကိန္းကုိ စြန္႔လႊတ္ျခင္း ျပဳလုပ္ႏုိင္လိမ့္မည္ မဟုတ္ပါ . . . . .
ဤကဲ့သို႔ေသာ အေျခအေနတြင္ ျမစ္ဆုံအေရးသည္ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ စိတ္ခံစားမႈတို႔ႏွင့္ သက္ဆိုင္ေနသည္။ စီမံကိန္းရပ္ဆိုင္းမႈက အင္အားႀကီးေျမာက္ဘက္ အိမ္နီးခ်င္းႏွင့္ ရင္ဆိုင္ရာတြင္ ျမန္မာ၏ ပိုမိုရဲတင္းလာမႈကို ကိုယ္စားျပဳသည္။ ထို႔ျပင္ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ စစ္ဘက္အာဏာရွင္ အုပ္စိုးမႈႏွင့္ အျမတ္ထုတ္မႈကို ျမန္မာျပည္သူတို႔၏ ဆန္႔က်င္မႈသည္ တျဖည္းျဖည္း ေအာင္ပြဲရရွိလာသည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ထားၾကသည္။ ယင္းစီမံကိန္း ပ်က္စီးမႈသည္ ႏိုင္ငံျပန္လည္ဖြားျမင္လာမႈႏွင့္ ဖိႏွိပ္ခံအတိတ္မွ အဆက္ျဖတ္မႈကို ေဖာ္ၫႊန္းသည္။
ယင္းစီမံကိန္း ရပ္ဆိုင္းသည့္ေန႔မွစ၍ တ႐ုတ္တို႔ဘက္က စီမံကိန္း ျပန္လည္စတင္ရန္ တစ္သမတ္တည္း ဖိအားေပးလာခဲ့သည္။ ဦးသိန္းစိန္က စီမံကိန္းကို အၿပီးတိုင္ ဖ်က္သိမ္းခဲ့ျခင္း မဟုတ္ဘဲ ရပ္ဆိုင္းခဲ့ျခင္းသာ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ တ႐ုတ္က သတ္မွတ္ခ်က္သစ္မ်ားျဖင့္ စီမံကိန္း ျပန္လည္စတင္ႏိုင္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ထားဆဲျဖစ္သည္။
ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈပမာဏ အေျမာက္အျမား စိုက္ထုတ္ထားၿပီး ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ တ႐ုတ္တို႔၏ ဇြဲရွိမႈက ဘ႑ာေရး လႈံ႔ေဆာ္မႈ ရွိေနသည္။ မၾကာေသးမီက CPI ၏ CSR အစီရင္ခံက သ႐ုပ္ေဖာ္ထားသည့္အတိုင္း တ႐ုတ္သည္ ျမစ္ဆုံဆည္၏ လူမႈေရးႏွင့္ စီးပြားေရး အက်ဳိးအျမတ္တို႔ကို ျမန္မာျပည္သူတို႔ လက္ခံလာရန္ မမွိတ္မသုန္ ႀကိဳးပမ္းေနသည္။ “အဓိကက်ေသာ ဖက္စပ္စီမံကိန္းမ်ား ေခ်ာေမြ႔စြာ အေကာင္အထည္ေဖာ္မႈသည္” ထိပ္တန္းဦးစားေပးျဖစ္ေၾကာင္း ထိပ္တန္းျမန္မာေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ မၾကာေသးမီက ေတြ႔ဆုံမႈမ်ားတြင္ တ႐ုတ္အစိုးရက ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္ ေျပာဆိုခဲ့သည္။
ေမွ်ာ္လင့္ထားမႈမ်ား ပဋိပကၡမ်ားက ဆည္၏အနာဂတ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေဝ့လည္ေၾကာင္ပတ္ ျငင္းခံုမႈတစ္ရပ္ကို မီးထုိးေပးခဲ့သည္။ ဆည္အေပၚ ေဒသခံမ်ား၏ ကန္႔ကြက္မႈသည္ ယင္း၏အက်ဳိးေက်းဇူးမ်ား အေပၚလူအမ်ားက လ်စ္လ်ဴ႐ႈၾကျခင္းႏွင့္ ယင္း၏႐ိုက္ခတ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဘက္လိုက္ဆံုးျဖတ္ျခင္းမ်ားမွ ျမစ္ဖ်ားခံလာသည္ဟု တ႐ုတ္တုိ႔က အခိုင္အမာ ယံုၾကည္ထားသည္။ နားလည္မႈမပါဘဲ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ စီမံကိန္းႏွင့္ပတ္သက္၍ ႏိုင္ငံေရးအရႏွင့္ စိတ္ခံစားမႈအရ လက္မခံႏိုင္ရျခင္း အေျခခံသေဘာသက္သက္ကို လက္ခံထားလိုက္ၿပီး တ႐ုတ္တုိ႔က ကိုယ့္႐ွဴးကိုယ့္ပတ္ ျဖစ္ေစသည့္ ဆြဲေဆာင္မႈ (လူထုဆက္ဆံေရးမ်ား)ႏွင့္ ျဖားေယာင္းမႈ ပိုမိုျပဳလုပ္ရန္ (႐ုပ္ဝတၳဳအရ အထူးအခြင့္အေရးမ်ား ေလွ်ာ့ေပါ့ေပးျခင္းမ်ား) စိတ္ကူးမ်ားျဖင့္ ဆည္စီမံကိန္းကို ျပန္လည္ျပဳလုပ္ရန္ စီစဥ္လာသည္။ သို႔ေသာ္ ျမန္မာလူထုက ယင္းကဲ့သုိ႔ အားထုတ္မႈမ်ားအား တ႐ုတ္ကို အက်ဳိးအျမတ္ရွိေစၿပီး ျမန္မာကို ထိခိုက္ေစသည့္ သေဘာတူညီခ်က္တစ္ရပ္ ရရွိရန္ ဖိအားေပးသည့္ အင္အားႀကီးမားသူ အိမ္နီးခ်င္း၏ လုပ္ရပ္အျဖစ္သာ မွတ္ယူၾကသည္။ တ႐ုတ္အေနျဖင့္ ဤကဲ့သုိ႔ေသာ လမ္းေၾကာင္းေပၚ၌ ပို၍အခ်ိန္ၾကာၾကာ ရွိေနလာေလ တြန္းအားက ပိုမိုျပင္းထန္လာေလျဖစ္ကာ နဂိုကတည္းကိုက စြန္းထင္းႏွင့္ၿပီးျဖစ္ေသာ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ ဆက္ဆံေရးမ်ားအေပၚ ပိုမိုထိခိုက္ပ်က္စီးေစလာေလေလ ျဖစ္လာသည္။ ဧရာမေရနံႏွင့္ သဘာဝဓာတ္ေငြ႕ ပိုက္လိုင္းႀကီးမ်ားႏွင့္ အေရွ႕ေတာင္အာရွႏွင့္ ေတာင္အာရွတုိ႔ ကူးသန္းေရာင္းဝယ္ေရးႏွင့္ မဟာဗ်ဴဟာ စၾကႍလမ္း အပါအဝင္ တ႐ုတ္၏ ပိုမိုက်ယ္ျပန္႔ေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ပတ္သက္သည့္ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ အက်ဳိးစီးပြားမ်ားကို စဥ္းစားၾကည့္လုိက္သည့္အခါ တ႐ုတ္တုိ႔အေနျဖင့္ ၎တုိ႔၏ လက္ရွိျမစ္ဆံုဗ်ဴဟာႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ေရရွည္ကုန္က်စရိတ္မ်ားကို ပိုမုိေကာင္းမြန္စြာ တြက္ခ်က္ရန္ႏွင့္ အရွိတရားကို ရင္ဆုိင္ရန္ လိုအပ္သည္။ အထူးသျဖင့္ တ႐ုတ္အစုိးရအေနျဖင့္ ပိုမိုက်ယ္ျပန္႔ေသာ တ႐ုတ္-ျမန္မာ အျပန္အလွန္ ဆက္ဆံေရး အနာဂတ္ကို ေသြဖည္ထိခိုက္ေစမည့္ စီးပြားေရး စီမံကိန္းတစ္ခု၏ ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္ကို စြန္႔လႊတ္ရန္ အေျမာ္အျမင္ ႀကီးမားသင့္သလားဟူသည္ကို ျပန္လည္စဥ္းစားရန္ လိုအပ္လာသည္။ အမွန္တကယ္၌ ျမစ္ဆံုဆည္ စီမံကိန္းကို ရပ္ဆုိင္းလိုက္ကတည္းက တ႐ုတ္တုိ႔အေနျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ အဓိက ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈအသစ္ အားလံုးနီးပါးကို ရပ္ဆုိင္းလိုက္ရၿပီး ျဖစ္႐ံုသာမက အျပန္အလွန္ ႏိုင္ငံေရးဆက္ဆံမႈမ်ား၌ ႀကီးမားေသာ ဆူးေျငာင့္ခလုတ္ျဖစ္လာသည့္ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းကို စြန္႔လႊတ္လိုက္ရၿပီးသား ျဖစ္သည္။
အျခားတစ္ဖက္မွၾကည့္လွ်င္ ျမန္မာတုိ႔အေနျဖင့္လည္း သူတို႔၏ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းကို အဆံုးသတ္လိုေသာ ဆႏၵႏွင့္ပတ္သက္၍ လက္ေတြ႕ၾကေသာ မဟာဗ်ဴဟာျဖင့္ ခ်ဥ္းကပ္ရန္ လိုအပ္သည္။ ဆည္စီမံကိန္း ျပန္လည္စတင္မည့္အေပၚ ဆန္႔က်င္သည့္ စိတ္ခံစားမႈဆုိင္ရာ စြပ္စြဲခ်က္မ်ား သုိ႔မဟုတ္ ႏုိင္ငံေရး အဆိုျပဳခ်က္မ်ားက ေရရွည္ေျဖရွင္းမႈ တစ္ရပ္အေပၚ အေထာက္အကူ ျဖစ္ေစမည္ မဟုတ္သည့္အျပင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ျပည္တြင္းေရးမ်ားကုိ ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္ခဲ့သည့္ သမုိင္းေၾကာင္းရွိခဲ့ဖူးေသာ အင္အားႀကီး အိမ္နီးခ်င္းႏုိင္ငံကုိ ဆြေပးလုိက္သကဲ့သုိ႔ ျဖစ္သြားႏုိင္ေသာ အႏၱရာယ္ကလည္း ရွိေနသည္။ သူတုိ႔အေနျဖင့္ အေသအခ်ာစဥ္းစားရန္ လုိအပ္ၿပီး ကမ္းလွမ္းအဆုိျပဳခ်က္သည္ လက္ေတြ႕က်လ်က္ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ လက္ခံႏုိင္ေသာ မ်က္ႏွာမပ်က္ရသည့္ ေျဖရွင္းခ်က္မ်ိဳးျဖစ္ရန္ လုိသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံအေနျဖင့္ ျမစ္ဆုံဆည္စီမံကိန္းကုိ လုံးဝဖ်က္သိမ္းလုိက္မည္ ဆုိပါက က်ိဳးေၾကာင္းဆီေလ်ာ္သည့္ ေနာက္ထပ္ျပႆနာတစ္ရပ္မွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈအတြက္ စုိက္ထုတ္ထားရေသာ ေငြေၾကးမ်ား၊ အျပန္အလွန္ ထိခုိက္နစ္နာမႈမ်ား၊ ေလ်ာ္ေၾကးမ်ားႏွင့္အတူ ဥပေဒေၾကာင္းအရႏွင့္ ဘ႑ာေရးအရ တာဝန္ရွိမႈျဖစ္သည္။ ျမန္မာျပည္သူလူထုက “ဖ်က္သိမ္းလုိက္႐ုံျဖင့္ အမွားကုိ ျပင္လုိက္ႏုိင္သည္” ဟုဆုိကာ ယင္းတာဝန္ရွိမႈအား အေသးအဖြဲဟုထင္ မွတ္ယူဆႏုိင္သည္ကုိ နားလည္ေပးႏုိင္ပါသည္။ သုိ႔ေသာ္ ဥပေဒေၾကာင္းအရ အျပန္အလွန္ သေဘာတူညီထားမႈ တစ္ရပ္ကုိ တစ္ဖက္သတ္ ဖ်က္သိမ္းျခင္းသည္ မည္သည့္အက်ိဳးဆက္မ်ားမွ် မရွိဟု ယူဆျခင္းသည္ ေရတုိကုိသာၾကည့္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ေမွ်ာ္လင့္႐ုံသာရွိသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံမွ သုံးသပ္သူအခ်ိဳ႕က ႐ုတ္တရက္ ဖ်က္သိမ္းလုိက္ရျခင္းအတြက္ တာဝန္ယူမႈကုိျငင္းဆုိရန္ အေၾကာင္းျပခ်က္မ်ားအျဖစ္ သေဘာတူညီခ်က္ရရွိရန္ ေစ့စပ္ညိႇႏႈိင္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္အတြင္း “ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ နည္းပါးျခင္း” ႏွင့္ “ဆိုးရြားလြန္းေသာ ျခစားမႈ” တုိ႔ ရွိခဲ့ျခင္းအား ေထာက္ျပခဲ့ၾကသည္။ သုိ႔ေသာ္ သေဘာတူညီခ်က္ သက္သက္ကုိက ဦးသိန္းစိန္အစုိးရအေနျဖင့္ တရားဝင္ဆက္ခံခဲ့ေသာ တာဝန္ယူမႈ တစ္ရပ္ျဖစ္ၿပီး ဘယ္ေသာအခါမွ် ျငင္းဆုိ၍မရေသာ တာဝန္တစ္ရပ္ျဖစ္သည္။ ေစ့စပ္ညိႇႏႈိင္းမႈအတြင္း မူမမွန္ဟု စြဲခ်က္မ်ားမွာမူ စုံစမ္းစစ္ေဆးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ရန္ အမိန္႔ထုတ္ၿပီး က်ဴးလြန္သူမ်ားကုိ အျပစ္ေပးရန္သာရွိသည္။ သုိ႔ေသာ္ ေနာက္ဆက္တြဲျပႆနာမ်ား ကင္းရွင္းစြာျဖင့္ စီမံကိန္းကုိ စြန္႔လႊတ္ျခင္း ျပဳလုပ္ႏုိင္လိမ့္မည္ မဟုတ္ပါ။
၂ဝ၁၂ ခုႏွစ္က ဖိလစ္ပုိင္ႏွင့္ တ႐ုတ္တုိ႔အၾကား ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ အလားတူကိစၥတစ္ရပ္၌ အကြီႏုိအစုိးရသည္ တ႐ုတ္ႏွင့္တည္ေဆာက္ေသာ ေနာ့သ္ေရး (North Rail) စီမံကိန္းကုိ အႀကိဳလုပ္ငန္းစဥ္အတြင္း ဂလုိရီယာမာကာပါဂယ္အာ႐ုိယို အစုိးရသည္ ျခစားခဲ့သည္ဟူေသာ စြပ္စြဲခ်က္ျဖင့္ ဖ်က္သိမ္းခဲ့ဖူးသည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း ဖိလစ္ပုိင္အစုိးရသည္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ၏ ပုိ႔ကုန္၊ သြင္းကုန္ဘဏ္ကုိ စုိက္ထုတ္ထားရသည့္ ေငြမ်ားအတြက္ ေဒၚလာ ၁၈၅ သန္းအား ေလးႀကိမ္အရစ္က် ေလ်ာ္ေၾကးေပးဆပ္ခဲ့သည္။ ပုိမုိအတုိင္းအတာ ႀကီးမားေသာ ျမစ္ဆုံကိစၥတြင္ စုိက္ထုတ္ရင္းႏွီးထားရသည့္ ေငြေၾကးပမာဏႏွင့္ ညီမွ်ေသာ အျခားမဟာဗ်ဴဟာႏွင့္ စီးပြားေရး အက်ဳိးစီးပြားမ်ားကုိ တ႐ုတ္သုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံ အေနျဖင့္ ျပန္လည္ေပးမည္ဆုိပါက ျဖစ္ႏုိင္သည္။ သုိ႔ေသာ္ အျပန္အလွန္ လက္ခံႏိုင္ေသာ ေျဖရွင္းခ်က္ကုိ ကမ္းလွမ္းမႈမပါဘဲ စီမံကိန္းကုိ ဖ်က္သိမ္းရန္ ေမတၱာရပ္ခံျခင္းသည္ လက္ေတြ႕မက်သကဲ့သုိ႔ ျဖစ္ႏိုင္ဖြယ္လည္း မရွိေပ။ ႏွစ္ဖက္စလုံး၏ ကုိယ္ပုိင္အက်ိဳးစီးပြားမ်ားႏွင့္ အနာဂတ္ အျပန္အလွန္ ဆက္ဆံေရးမ်ားအတြက္ တ႐ုတ္ႏွင့္ ျမန္မာႏွစ္ဖက္စလုံး ျမစ္ဆုံႏွင့္ပတ္သက္၍ ဤအရွိတရားအား ရင္ဆုိင္ရန္ အခ်ိန္က်ေရာက္ၿပီျဖစ္သည္။
ေဆာင္းပါးရွင္ Yun Sun ၏ ကိုယ္ေရးအက်ဥ္း
Yun Sun သည္ Stimson Center ၏ East Asia Programme မွ အၾကံေပးအဖြဲ႔၀င္ တစ္ဦးျဖစ္သည္။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္တြင္ အေမရိကန္ႏုိင္ငံ၊ ၀ါရွင္တန္ဒီစီၿမိဳ႕မွ Brookings Institution ရွိ Northeast Asia Policy Studies ဌာန၌ ဧည့္အၾကံေပး အဖြဲ႔၀င္တစ္ဦးအျဖစ္ လုပ္ကိုင္ခဲ့သည္။ ထိုစဥ္က တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ၏ လံုျခံဳေရးဆုိင္ရာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္ျခင္း စနစ္အေပၚ ေလ့လာသံုးသပ္မႈ လုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္မွ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္အထိ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ ျပႆနာမ်ား ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းေရးအဖြဲ႔ (ICG) ၏ ေပက်င္းၿမိဳ႕အေျခစိုက္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ ကြၽမ္းက်င္သူအျဖစ္ အာရွႏွင့္အာဖရိကတုိက္ရွိ ျပႆနာျဖစ္ပြားသည့္ ႏုိင္ငံမ်ားအေပၚ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ၏ ႏုိင္ငံျခားေရးရာမူ၀ါဒႏွင့္ ပတ္သက္၍ အထူးျပဳ ဆန္းစစ္ေလ့လာခဲ့သည္။
EMG
