ထိုင္းႏိုင္ငံ မဲေဆာက္ၿမိဳ႕တြင္ တရားမဝင္ေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမားမ်ား ကို ျမန္မာျပည္ဘက္ျခမ္း ျပန္ပို႔ရန္ စီစဥ္ေနစဥ္။
ထုိင္းနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံအၾကားရရွိထားတဲ့ MoU နားလည္မႈစာခၽြန္လႊာနဲ႔ ထုိင္းႏုိင္ငံမွာသြားေရာက္ အလုပ္လုပ္ကုိင္ေနၾကတဲ့ ျမန္မာအလုပ္သမား အေတာ္မ်ားမ်ားရဲ႕ အလုပ္လုပ္ခြင့္ဗီစာပါတဲ့ ယာယီ ႏုိင္ငံကူးလက္မွတ္ သက္တမ္း ကုန္ဆုံးကုန္ၿပီျဖစ္တဲ့အတြက္ အဲဒီ အလုပ္သမားေတြကုိ ထုိင္းရဲတပ္ဖြဲ႔က စတင္ ဖမ္းဆီးမႈေတြ ျပဳလုပ္ေနတဲ့အတြက္ စုိးရိမ္မႈေတြ ထြက္ေပၚေနပါတယ္။ ဒါဟာ ထုိင္းအစုိးရရဲ႕ လူဝင္မႈႀကီးၾကပ္ေရးဥပေဒအရ ေဆာင္ရြက္တာျဖစ္တဲ့အတြက္ အလုပ္သမားေတြအေနနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံဘက္မွာ ဗီဇာသက္တမ္းျပန္တုိးၿပီးရင္ ျပန္လာလုိ႔ ရပါတယ္လုိ႔ ျမန္မာသံရုံး တာဝန္ရွိသူေတြကလည္း ေျပာပါတယ္။ အျပည့္အစုံကုိေတာ့ ကုိေဇာ္ဝင္းလႈိင္က တင္ျပေပးထားပါတယ္။
ထုိင္းႏုိင္ငံထဲမွာ သြားေရာက္အလုပ္လုပ္ကုိင္ေနၾကတဲ့ ျမန္မာအလုပ္သမားေတြ ဥပေဒလမ္းေၾကာင္းအရ ဖမ္းဆီး ထိန္းသိမ္းခံရျခင္း မရွိေအာင္ ထုိင္းနဲ႔ ျမန္မာအၾကား MoU နားလည္မႈစာခၽြန္လႊာထုိးခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီ နားလည္မႈစာခၽြန္လႊာစထုိးၿပီးကတည္း ထုိင္းႏုိင္ငံအတြင္းမွာ သြားေရာက္အလုပ္လုပ္ေနၾကတဲ့ ျမန္မာအလုပ္သမား အေတာ္မ်ားမ်ားရဲ႕ ၄ ႏွစ္ အလုပ္လုပ္ခြင့္ သက္တမ္းဟာလည္း ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂ဝဝ၃ ခုႏွစ္ ႏွစ္ကုန္ပုိင္းမွာ ကုန္ဆုံးသြားၿပီျဖစ္တာေၾကာင့္ ဗီစာသက္တမ္းကုန္ဆုံးတဲ့ ျမန္မာ အလုပ္သမားေတြကုိ ထုိင္းရဲတပ္ဖြဲ႔က စတင္ ဖမ္းဆီးေနၿပီလုိ႔ မဟာခ်ဳိင္ေဒသက ျမန္မာလူငယ္ အလုပ္သမားတဦးက ေျပာျပပါတယ္။
“အေတာ္မ်ားမ်ားပဲ အဖမ္းခံေနရတာ။ ေန႔စဥ္ေန႔တုိင္းပဲ အဖမ္းခံထိၾကတာ။ တေန႔ကို အေယာက္ ၂၀- ၃၀ ဝန္းက်င္ေတာ့ အဖမ္းခံထိေနၾကတာပဲ။ သူ႔ထက္ပိုရင္သာ ပိုမယ္ေပါ့။ က်ေနာ့ပတ္ဝန္းက်င္မွာေတာ့ အဲေလာက္ပဲ သိတယ္။ က်န္တဲ့ေနရာေတြမွာ ဘယ္ေလာက္မ်ားေနလဲ၊ က်ေနာ္လည္းမသိဘူး။ သူတို႔ဖမ္းလို႔မိရင္ ဒဏ္ေၾကးေဆာင္ရတယ္။ ဒဏ္ေၾကးေဆာင္ၿပီးမွ ျပန္လႊတ္ေပးတယ္ေပါ့။ ျပန္လႊတ္ေပးတဲ့သူေတြကို ထပ္မိရင္ ထပ္ၿပီး ဒဏ္ေၾကးေဆာင္ရတယ္။ သူတို႔ ပိုက္ဆံရတာေပါ့ အကိုရာ။”
အလုပ္ လုပ္ခြင့္ ဗီဇာသက္တမ္းကုန္ဆုံးသူေတြအေနနဲ႔ ထုိင္းလူဝင္မႈႀကီးၾကပ္ေရး ဥပေဒအရ ျမန္မာႏုိင္ငံဘက္ကုိ ျပန္ၿပီး သက္တမ္းတုိးမွ ရႏုိင္မယ္ဆုိတဲ့အခ်က္ကုိ ျမန္မာအလုပ္သမားေတြအၾကား ေရေရလည္လည္ နားမလည္သူေတြလည္း ရွိေနတာပါ။ ဒါေပမယ့္ ဗီဇာသက္တမ္း မကုန္ဆုံးခင္ကတည္းက သက္ဆုိင္ရာ တာဝန္ရွိသူေတြဖက္က ႀကိဳတင္ ျပင္မႈအားနည္းတာေတြရွိခဲ့သလုိ ထုိင္းႏုိင္ငံရဲ႕ ႏုိင္ငံေရးမတည္ၿငိမ္မႈေတြကလည္း သက္တမ္းတုိးေပးေရး လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔ အားနည္းမႈေတြ ျဖစ္ေပၚေစခဲ့တယ္လုိ႔ အလုပ္သမားအေရး လုိက္လံေဆာင္ရြက္ေပးေနတဲ့ BAT ထုိင္းႏုိင္ငံေရာက္ ျမန္မာႏုိင္ငံသားမ်ား အသင္းက မသက္သက္ဦးက ေျပာပါတယ္။
“ဒီစီမံကိန္းက ဒီႏွစ္က ၉ လပိုင္းကစလာၾကတယ္ဆိုရင္ တကယ္ဆိုရင္ ဒီကိစၥလုပ္ဖို႔ လြန္ခဲ့တဲ့ တစ္ႏွစ္ေက်ာ္ေလာက္ကတည္းက အစီအစဥ္ ခ်ထားရမယ္။ သူတုိ႔က အစီအစဥ္ မခ်ထားခဲ့တဲ့အခါ ၉ လပိုင္းေရာက္ေတာ့ ၄ ႏွစ္သက္တမ္း ကုန္ေနတဲ့သူေတြ စလာၿပီ၊ ၁၀ လပိုင္းလည္း စလာၿပီ။ အခု ၁၁ လပိုင္း၊ ၁၂ လ၊ ၁ လ၊ ၂ လေပါ့ေနာ္- ၆ လကို ဝင္လာခဲ့ၿပီဆိုတဲ့အခါမွာ ျပႆနာက ဘာျဖစ္လဲဆိုေတာ့ ထိုင္းအစုိးရမတည္ၿငိမ္တာတစ္ခုက အေၾကာင္းျပလို႔ရသြားတယ္။ အစိုးရလက္မွတ္ထိုးမယ့္သူလည္း မရွိဘူးေပါ့ကြယ္၊ အဲဒီလိုမ်ဳိးေပါ့၊ တကယ္ဆို ဟုိတုန္းကတည္းက ဒါေတြဟာ အကုန္လံုးစီမံကိန္းခ်ရမယ့္ ကိစၥေတြေပါ့ေနာ္၊ ေနာက္က်ခဲ့တယ္။ ေနာက္က်ေတာ့ အခုအလုပ္သမားေတြက ရႏိုးႏိုး၊ ရႏိုးႏိုးနဲ႔ ပဲြစားေတြဆီမွာ ေပးလိုက္၊ အလိမ္ခံလိုက္နဲ႔ အဲလိုမ်ဳိးနဲ႔ အခု စာအုပ္ေသတာေတြ အမ်ားႀကီးပဲေလ။”
ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕မွာရွိတဲ့ ျမန္မာသံရုံးက အလုပ္သမားေရးရ တာဝန္ခံ ဦးေက်ာ္ေက်ာ္လြင္ကေတာ့ ဒါဟာ ထုိင္းႏုိင္ငံရဲ႕ ဥပေဒျဖစ္တာေၾကာင့္ အလုပ္သမားေတြအေနနဲ႔ ျမန္မာျပည္ဖက္ကုိျပန္ၿပီး သက္တမ္းတုိးတဲ့ နည္းလမ္းကလြဲၿပီး တျခားမရွိဘူးလုိ႔ ဆုိပါတယ္။
“ဒီႏွစ္ ျပည့္ၿပီးသြားတဲ့လူကေတာ့ ထိုင္းအလုပ္သမားဌာနက ေၾကညာတာကေတာ့ ဒီကေန ျပန္ၿပီးေတာ့ MOU နဲ႔ အသစ္ျပန္ဝင္လာခဲ့- အဲလိုေျပာထားတယ္။ ၄ ႏွစ္မျပည့္ေသးသူကေတာ့ ေၾကညာေနၿပီေလ။ အလုပ္ရွင္ဆီမွာ - အလုပ္ရွင္က ေလွ်ာက္လႊာေတြနဲ႔ ၿမိဳ႕နယ္အလုပ္သမား႐ံုးေတြမွာ စေလွ်ာက္ၿပီးေတာ့ စလုပ္လို႔ရေနၿပီေလ။ ၿပီးရင္ မၾကာခင္လည္း စခန္းေတြဖြင့္တဲ့အခါက်ေတာ့ စခန္းေတြမွာ သြားၿပီးေတာ့ run လိုက္ရင္ အဆင္ေျပသြားမွာေပါ့ေနာ္။ အဲလိုမ်ဳိး ရွိပါတယ္။ ျပည့္ၿပီးသြားရင္ေတာ့ ထုိင္းႏိုင္ငံရဲ႕ Immigration Act အရဆိုရင္ေတာ့ ဗီဇာမရွိဘူးဆိုရင္ ေနလို႔မရဘူးေလ၊ Over stay ျဖစ္သြားမွာေပါ့။ Over Stay မျဖစ္ေအာင္ ျပန္ၿပီးေတာ့ နယ္စပ္ကိုျပန္ထြက္လိုက္၊ ထြက္ၿပီးတဲ့ အခါက်ေတာ့မွ MOU နဲ႔ ျပန္ဝင္လာခဲ့ပါ။ အလုပ္လုပ္ခ်င္တယ္ဆိုရင္ MOU နဲ႔ ျပန္ဝင္လာခဲ့ပါဆိုၿပီးေတာ့ ထိုင္းအလုပ္သမားဌာနက ေၾကညာေနတာေလ။”
အခုျဖစ္ေနတာက စာအုပ္အနီလုိ႔ေခၚတဲ့ အလုပ္လုပ္ခြင့္ ဗီဇာပါတဲ့ ယာယီစာအုပ္ ကုိင္ေဆာင္ထားသူေတြသာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္မွာ ျမန္မာအစုိးရနဲ႔ ထုိင္းႏုိင္ငံအၾကား ရရွိထားတဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲ သေဘာတူညီခ်က္အရ ထုိင္းႏုိင္ငံအတြင္းမွာ ထုတ္ေပးထားတဲ့ စာအုပ္အျပာ ကုိင္ေဆာင္ထားသူေတြ အၾကားမွာလည္း အလုပ္လုပ္ခြင့္ ဗီဇာရရွိေရး၊ အလုပ္အကုိင္ရရွိေရးအတြက္ အခက္အခဲေတြ ရွိေနတယ္လုိ႔ အလုပ္သမားေတြက ေျပာပါတယ္။
“ဒီမွာ ေနာက္ထပ္ ထပ္ၿပီးေတာ့ သူတို႔႐ိုက္ေပးထားတယ္ေလ။ ထုိင္းႏိုင္ငံမွာလာၿပီးေတာ့ ျမန္မာ-ထုိင္း ႏွစ္ႏိုင္ငံဗီဇာဆိုၿပီးေတာ့ လာလုပ္ၿပီးေတာ့ အဲဒီမွာ ထပ္ထုတ္ေပးတဲ့ ပတ္စ္ပို႔စာအုပ္ အျပာေတြ ရွိတယ္ေလ။ အဲဒီ အျပာသမားေတြကိုက်ေတာ့ သူတို႔က ဘယ္လိုေျပာသလဲဆိုေတာ့ Work Permit ဆက္လုပ္ရတာေပါ့။ Work Permit တစ္ႏွစ္စာ၊ တစ္ႏွစ္စာအတြက္ပဲ သူတို႔လုပ္ေပးတယ္ေလ။ Work Permit မရွိလု႔ိရွိရင္ အလုပ္ထဲကေန ထြက္ရတယ္။ ၿပီးေတာ့ Work Permit ေသသြားလို႔ရွိရင္လည္း အဖမ္းခံရတယ္ေပါ့-အဲလိုမ်ဳိး။”
ထုိင္းႏုိင္ငံေရာက္ ျမန္မာ့အေရး ေဆာင္ရြက္ေနသူေတြကေတာ့ ILO ႏုိင္ငံတကာ အလုပ္သမားအဖြဲ႔ခ်ဳပ္၊ အလုပ္သမားအေရး ကူညီ ေဆာင္ရြက္ေနသူေတြနဲ႔ အလုပ္သမားေတြ ၃ ပြင့္ဆုိင္ေတြ႔ဆုံ ေဆြးေႏြးတာ၊ အႀကံဉာဏ္ေတာင္းယူတာ၊ လုပ္ေဆာင္ရမယ့္ အေျခအေနေတြကုိ ရွင္းျပတာေတြ ျမန္မာအလုပ္သမား အမ်ားစုရွိရာ မဟာခ်ဳိင္ေဒသမွာ ျပဳလုပ္သြားဖုိ႔ ျပင္ဆင္ေနၾကပါတယ္။
