အခု ေျပာခ်င္တဲ့ ေဆးေတြကေတာ့ ျမန္မာ အေခၚအေ၀ၚနဲ႔ ဆိုရင္ စိတ္ကို ေျပာင္းလဲ ေစေသာ ေဆး၀ါးမ်ား စာရင္းမွာ ထည့္ရမယ္ ထင္ပါတယ္။
အခုေျပာမယ့္ ေဆးေတြကို တစ္ခါတစ္ရံမွာ လိင္ပိုင္း ဆိုင္ရာ က်ဴးလြန္မႈ ေတြကို အေထာက္အကူ ျပဳဖို႔ အသံုးျပဳ ၾကပါတယ္။ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ က်ဴးလြန္တယ္ ဆိုရာတြင္ ကာယကံရွင္၏ သေဘာဆႏၵ မပါေသာ လိင္မႈဆိုင္ရာ အျပဳအမူတိုင္းကို ဆိုလိုပါသည္။ ဤေနရာတြင္ မေလွ်ာ္ရာ ကိုင္တြယ္ျခင္းမွ အစ (အရြယ္ ေရာက္သူတိုင္း သိၾကၿပီး ၿဖစ္မည့္ အၿမင္ရိုင္းေသာ ရွင္းလင္းခ်က္ စာသားမ်ားကို ဖ်က္ထားပါသည္) ႀကံစည္ျခင္းတို႔ပါ ပါ၀င္ပါသည္...........ယခုေျပာမည့္ ေဆး၀ါးမ်ား၏ အာနိသင္ေၾကာင့္ ေဆးခတ္ ခံရသူဟာ ႐ုပ္ပိုင္းဆုိင္ရာ ခုခံႏိုင္မႈ မရွိေတာ့ဘဲ လိင္ဆက္ဆံမႈအား ျငင္းပယ္ ႏိုင္စြမ္း ေပ်ာက္ဆံုးကာ မည္သို႔ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့သည္ ဆိုသည္ကိုပင္ မွတ္မိႏိုင္စြမ္း မရွိေတာ့ေပ။
ယင္းေဆး၀ါး မ်ားသည္ ေယဘုယ် အားျဖင့္ အေရာင္မရွိ၊ အနံ႔မရွိဘဲ အရသာလည္း မရွိသျဖင့္ တစ္ဖက္သား မရိပ္မိေစဘဲ အခ်ဳိရည္ အတြင္းသို႔ ထည့္ခတ္ ႏိုင္ေပသည္။ Date rape drug အမ်ဳိးအစား အနည္းဆံုး သံုးမ်ဳိး ရွိပါသည္။ ယင္းတို႔မွာ -
GHB (Gamma Hydroxybutyric Acid)
Rohypnol (Flunitrazepam)
Ketamine (Ketamine Hydrochloride) တို႔ ျဖစ္ၾကပါသည္။
Date rape (ခ်ိန္းေတြ႕ က်င့္ႀကံျခင္းလို႔ ဘာသာျပန္ရင္ ရမယ္ထင္ပါ့)ဟု အသံုး မ်ားေသာ္လည္း ပညာရွင္ အမ်ားစုကေတာ့ ေဆး၀ါး အသံုးျပဳ၍ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ က်ဴးလြန္ျခင္း (drug-facilitated sexual assault) ဟူေသာ အသံုးအႏႈန္းကို ပိုမို ႏွစ္သက္ၾကသည္။ ယင္းေဆး၀ါးမ်ားအား ဓါးျပမႈႏွင့္ ႐ုပ္ပိုင္းအရ တိုက္ခိုက္ျခင္းမ်ား ကဲ့သုိ႔ေသာ အျခား ရာဇ၀တ္မႈ မ်ားတြင္လည္း အသံုးျပဳႏိုင္ၿပီး က်ားမ မေရြး ေဆးအာနိသင္ ျပႏိုင္ေပသည္။
ေဆး၏ ပံုသ႑ာန္
GHB သည္ အေရာင္အဆင္းႏွင့္ အနံ႔မရွိေသာ အရည္၊ အျဖဴေရာင္ အမႈန္႔ႏွင့္ ေဆးျပားဟူ၍ ပံုစံအမ်ဳိးမ်ဳိး ရွိသည္။ Rohypnolသည္ ေဆးျပား ပံုစံျဖစ္ၿပီး အရည္မ်ားတြင္ ေပ်ာ္၀င္ ႏိုင္သည္။ ေဆးပံုစံ အသစ္သည္ အရည္မ်ားတြင္ ေပ်ာ္၀င္သည့္ အခါ အျပာေရာင္ သန္းသြား ေသာ္လည္း အေရာင္ မရွိသည့္ ေဆးပံုစံ ေဟာင္းအားလည္း ရရွိႏိုင္ ေပေသးသည္။Ketamine မွာမူ အျဖဴေရာင္ အမႈန္႔ျဖစ္သည္။
ခႏၶာကိုယ္အား အက်ဳိးသက္ေရာက္ပံု
ေဆးသည္ လွ်င္ျမန္စြာ အာနိသင္ ျပႏိုင္သည္။ ေဆးအာနိသင္ မပ်ယ္ခင္ခံသည့္ အခ်ိန္မွာမူ ကြဲျပားသည္။ ယင္းသည္ ေဆးမည္မွ် အသံုးျပဳသည္ ဆိုသည့္ အခ်က္ႏွင့္ အရက္ ကဲ့သို႔ေသာ အျခားပစၥည္းမ်ားႏွင့္ ေရာစပ္ထားသည့္ အေပၚတြင္ မူတည္သည္။ အရက္သည္ ထိုေဆးမ်ား၏ အာနိသင္ကို ပိုမို ဆိုး၀ါးေစၿပီး က်န္းမာေရးကို ပိုမို ထိခိုက္ ေစႏိုင္ပါသည္။ ထို႔ျပင္GHB ကို အိမ္တြင္ပင္ အလြယ္တကူ ျပဳလုပ္ ႏိုင္ေပသည္။
GHB ၏ အာနိသင္မ်ား
အာ႐ုံ စူးစိုက္ႏိုင္မႈ ေလွ်ာ့က်ျခင္း အိပ္ခ်င္မူးတူး ျဖစ္ျခင္း မူးေ၀ျခင္း မအီမသာႏွင့္ ပ်ဳိ႕ခ်င္ အန္ခ်င္ စိတ္ျဖစ္ျခင္း အျမင္ေ၀၀ါးလာျခင္း သတိလစ္ျခင္း ေလျဖတ္သကဲ့သို႔ ျဖစ္ျခင္း ေဆးခတ္ခံ ရခ်ိန္ႏွင့္ ေဆးအာနိသင္ ပ်ယ္ခ်ိန္အၾကားမွ အျဖစ္အပ်က္မ်ားအား မမွတ္မိျခင္း အသက္႐ွဴရန္ ခက္ခဲျခင္း တုန္တုန္ ယင္ယင္ျဖစ္ျခင္း ေခၽြးထြက္ျခင္း ေအာ့အန္ျခင္း ႏွလံုးခုန္ႏႈန္း ေႏွးေကြးျခင္း အိပ္မက္ကဲ့သို႔ ခံစားရျခင္း သတိေမ့ေျမာျခင္း (ဦးေႏွာက္အလုပ္ ရပ္ဆိုင္းျခင္း - coma) ေသဆံုးျခင္း
Rohypnol ၏ အာနိသင္မ်ား
ေဆးခတ္ ခံရခ်ိန္ႏွင့္ ေဆးအာနိသင္ ပ်ယ္ခ်ိန္အၾကားမွ အျဖစ္အပ်က္ မ်ားအား မမွတ္မိျခင္း ေသြးေပါင္ခ်ိန္ က်ျခင္း အိပ္ခ်င္လာျခင္း ႂကြက္သားမ်ား အားေလွ်ာ့ လာျခင္း သို႔မဟုတ္ ႂကြက္သားမ်ားအား ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္စြမ္း မရွိေတာ့ျခင္း အရက္မူး သကဲ့သို႔ ျဖစ္ျခင္း မအီမသာႏွင့္ ပ်ဳိ႕ခ်င္ အန္ခ်င္စိတ္ ျဖစ္ျခင္း စကား မေျပာႏိုင္ေတာ့ျခင္း လႈပ္ရွားရန္ ခက္ခဲလာျခင္း အသိစိတ္ ေပ်ာက္ဆံုးျခင္း ဇေ၀ဇ၀ါ ျဖစ္ျခင္း အျမင္ ေ၀၀ါးလာျခင္း မူးေ၀ျခင္း အစာအိမ္ မအီမသာ ျဖစ္ျခင္းမ်ား ျဖစ္ပါသည္။
Ketamine ၏ အာနိသင္မ်ား
စိတ္အာ႐ုံ ေခ်ာက္ျခားျခင္း အခ်ိန္ႏွင့္ အမွတ္အသား မ်ားအား မွတ္သားႏိုင္စြမ္း ေပ်ာက္ဆံုးျခင္း အျမင္ႏွင့္ အၾကား အာ႐ုံမ်ား မမွန္မကန္ ျဖစ္လာျခင္း မိမိကိုယ္ကို မထိန္းသိမ္းႏိုင္ဟု ခံစားလာရျခင္း လႈပ္ရွား ႏိုင္စြမ္းအား ထိခိုက္လာျခင္း အသက္႐ွဴရန္ ခက္ခဲလာျခင္း အူတက္ေအာင္ရယ္ျခင္း ေအာ့အန္ျခင္း ခႏၶာကိုယ္ ထိေတြ႕ ခံစားႏိုင္စြမ္း မရွိေတာ့ျခင္း မွတ္ဉာဏ္ ထိခိုက္ျခင္း အိပ္မက္ကဲ့သို႔ ခံစားရျခင္း ထံုထိုင္းျခင္း လႈပ္ရွားမႈအား ဟန္ခ်က္ညီေအာင္ ထိန္းႏိုင္စြမ္း ေပ်ာက္ဆံုးျခင္း အမူအရာ ၾကမ္းတမ္းလာျခင္း မ်ားျဖစ္ပါသည္။
စကားသံ ဗလံုးဗေထြးျဖစ္ျခင္း ဒီေဆးေတြ တရား၀င္သလား?
ဟုတ္ကဲ့။ တစ္ခ်ဳိ႕ ေဆးေတြက တရား၀င္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သင့္ကို မထိခိုက္ဟု မဆိုလိုပါ။ တရား၀င္ ေဆး၀ါး ျဖစ္ေသာ္လည္း က်န္းမာေရး ၀န္ေဆာင္မႈ ေပးသူမ်ား (ဆရာ၀န္ ကဲ့သို႔ေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ား)၏ ညႊန္ၾကားခ်က္ မပါဘဲ အသံုး မျပဳသင့္ပါ။
Rohypnol သည္ တရား၀င္ ေဆး၀ါး မဟုတ္ပါ။ သို႔ေသာ္ ဥေရာပႏွင့္ မကၠစီကိုတို႔တြင္ အိပ္မေပ်ာ္သည့္ ေရာဂါမ်ား အတြက္ ေသာက္ရန္ ညႊန္ေလ့ရွိၿပီး ခြဲစိတ္ရာတြင္ ေမ့ေဆး အျဖစ္လည္း တရား၀င္ အသံုးျပဳ တတ္ၾကသည္။
Ketamine ကို အေမရိကတြင္ လူမ်ားႏွင့္ တိရိစာၦန္မ်ား အတြက္ ေမ့ေဆး တစ္မ်ဳိး အျဖစ္ တရား၀င္ သံုးစြဲၾက သည္။ တိရစာၦန္မ်ားတြင္ အမ်ားဆံုး အသံုးျပဳ ၾကသည္။ တိရိစာၦန္ ေဆးခန္းမ်ားရွိ Ketamine ေဆးမ်ားအား မၾကာခဏ လုယက္ ခံၾကရေၾကာင္း သိရသည္။
GHBအား narcolepsy ဟုေခၚသည့္ အိပ္မေပ်ာ္သည့္ ေရာဂါအား ကုသရန္အတြက္ အေမရိကတြင္ မၾကာေသးမီက တရား၀င္ ေဆး၀ါး အျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့သည္။
ေဆးခတ္ မခံရေအာင္ ဘယ္လိုကာကြယ္မလဲ?
ကိုယ္ႏွင့္ မသိသူမ်ားမွ တိုက္ေကၽြးသည့္ ေဖ်ာ္ရည္၊ ေသာက္ေရစသည့္ အရည္မ်ားအား မေသာက္ပါႏွင့္။ အေအး သံဗူးမ်ားအား ကိုယ္တိုင္ဖြင့္၍ ေသာက္ပါ။ ကိုယ္ပိုင္ ေသာက္ရည္ႏွင့္ အေအးဗူး မ်ားအား ကိုယ္ႏွင့္မကြာ ထား၍ အိမ္သာသြားလွ်င္ပင္ ယူသြားပါ။ အေအးႏွင့္ ေရအား အျခားသူႏွင့္ မွ်ေ၀ မေသာက္ပါႏွင့္။ Punchေဖ်ာ္ရည္မ်ားႏွင့္ ယင္းကဲ့သို႔ေသာ လူအမ်ား စုေပါင္းေသာက္သံုး သည့္ခြက္မ်ား၊ ပုလင္းမ်ားအတြင္းမွ အရည္မ်ားအား မေသာက္ပါႏွင့္။
(မိန္းကေလးေတြ သႀကၤန္လို အခ်ိန္မ်ဳိး သတိထား ၾကဗ်ဳိ႕။ အဲဒီဟာေတြ ထဲမွာ ေဆးခတ္ ထားႏိုင္ ပါတယ္။) ထူးျခားေသာ အနံ႔ႏွင့္ အရသာရွိေသာ မည္သည့္အရည္ ကိုမွ် မေသာက္ပါႏွင့္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ GHB တြင္ ငန္ေသာ အရသာ ရွိပါသည္။ အကယ္၍ ေဆးခတ္ ခံရသည္ သို႔မဟုတ္ မုဒိမ္း က်င့္ခံရသည္ဟု ထင္ပါက ရဲစခန္း သို႔မဟုတ္ ေဆး႐ုံသို႔ တိုက္႐ိုက္သြားပါ။ ျဖစ္ႏိုင္သမွ် ခ်က္ျခင္း ဆီးစစ္ေဆးမႈ ခံယူပါ။ ေဆးအာနိသင္သည္ အလြန္ လွ်င္ျမန္စြာ ပ်ယ္သြား ႏိုင္ပါသည္။
Rohypnolသည္ ခႏၶာကိုယ္ အတြင္းတြင္ နာရီေပါင္း မ်ားစြာ ေနႏိုင္ၿပီး ေဆးေသာက္သံုးၿပီး ၇၂ နာရီ အတြင္းတြင္ ဆီးအတြင္း စစ္ေဆး ေတြ႕ရွိႏိုင္ပါသည္။ GHB မွာမူ ၁၂ နာရီ အထိသာ ခႏၶာကိုယ္ အတြင္း ေနႏိုင္ပါသည္။ တစ္စံုတစ္ရာ အကူအညီမရမခ်င္း ဆီးမသြားပစ္ပါႏွင့္။ ေရေလာင္းေဆးျခင္း၊ေရခ်ဳိးျခင္း သို႔မဟုတ္ အ၀တ္အစားလဲျခင္း မျပဳလုပ္ပါႏွင့္။ ယင္းအရာမ်ားသည္ မုဒိမ္း က်င့္ခံရသည္ ဆိုသည့္ သက္ေသမ်ား ျဖစ္ပါသည္။
အေရးေပၚ ဖုန္းနံပါတ္ သို႔မဟုတ္ ရဲဌာနသို႔ ဖုန္းေခၚပါ။ ရွက္ျခင္း၊ အျပစ္ရွိသလို ခံစားရျခင္း၊ ေၾကာက္လန္႔ျခင္းႏွင့္ တုန္လႈပ္ျခင္း တို႔သည္ ပံုမွန္ ျဖစ္တတ္ေသာ အရာမ်ား ျဖစ္ပါသည္။ ကၽြမ္းက်င္သည့္ ပညာရွင္မ်ား၏ အႀကံဉာဏ္ ရရွိရန္ အေရးႀကီး ပါသည္။ အရက္ဆိုင္၊ ကလပ္ သို႔မဟုတ္ ပါတီပြဲမ်ားသို႔ သြားလွ်င္ တစ္ဦးတည္း မသြားပါႏွင့္။ သူငယ္ခ်င္းမ်ား စုေပါင္းသြားျခင္းျဖင့္ တစ္ဦးကို တစ္ဦး အျပန္အလွန္ ကူညီ ႏိုင္ပါသည္။
သင့္စိတ္တြင္ ပံုမွန္မဟုတ္ဟု ခံစားရေသာ အျဖစ္အပ်က္မ်ားႏွင့္ ခပ္ေ၀းေ၀းတြင္သာ ေနပါ။ သင္အျပည့္အ၀ ယံုၾကည္ႏိုင္ျခင္း မရွိသူထံမွ မည္သည့္ တိုက္ေကၽြးမႈကိုမွ် လက္မခံပါႏွင့္ သင္ေသာက္ေနေသာ ခြက္အား စိတ္ခ်ရေသာ ေစာင့္ၾကည့္ ေပးမည့္သူ မရွိဘဲ အိမ္သာသြားလွ်င္ပင္ ခ်န္မထား ခဲ့ပါႏွင့္။ အထက္ပါ ေဆးမ်ားအား အရက္အျပင္ အခ်ဳိရည္မ်ား၊ လက္ဘက္ရည္၊ ေကာ္ဖီႏွင့္ ေခ်ာကလက္ ေဖ်ာ္ရည္အပူ စသည္တို႔တြင္ ထည့္ခတ္ ႏိုင္ပါသည္။ သင့္အား ခုခံႏိုင္စြမ္း မရွိေအာင္ ျပဳလုပ္ႏိုင္သည့္ ေဆး၀ါးမ်ားစြာ ရွိၿပီး အမ်ားစုသည္ ေသာက္သံုးသည့္ အရည္မ်ားအတြင္း အလြယ္တကူ မသိရွိႏိုင္ပါ။ ပုလင္းအတြင္းမွ အရည္ကို ေသာက္သံုးၿပီး ပုလင္း အ၀အား သင့္လက္မျဖင့္ ပိတ္ထားျခင္းသည္ အေကာင္းဆံုး နည္းလမ္း ျဖစ္ပါသည္။ ထိုပုလင္းအား ေစာင့္ၾကည့္ ေပးမည့္သူ မရွိဘဲ ထားခဲ့လွ်င္ ယင္းပုလင္းအတြင္း မည္သူက မည္သည့္ အရာမ်ား ထည့္လိုက္သည္ဟု သိရွိႏိုင္စြမ္း မရွိေတာ့ေပ။
အကယ္၍ ထိုသို႔ထားခဲ့မိ၍ ျပန္လာသည့္အခါ သင္၏ ပုလင္း သို႔မဟုတ္ ခြက္သည္ေနရာ ေရြ႕ေနျခင္း၊ ပံုစံေျပာင္းေနျခင္း၊ ျပည့္ေအာင္ ထပ္ျဖည့္ထားသည္ဟုထင္ရျခင္း သို႔မဟုတ္ အရသာ ထူးျခားေနျခင္း တို႔ ေတြ႕ရွိရပါက ဆက္လက္ ေသာက္သံုးျခင္း မျပဳပါႏွင့္။ အရက္ဆိုင္၊ ကလပ္ သို႔မဟုတ္ ပါတီပြဲတြင္ ယခုမွ ေတြ႕ဖူးသူႏွင့္ အတူ ျပန္ရမည္ ဆိုပါက အထူး စဥ္းစားၿပီးမွ ဆံုးျဖတ္ပါ။ တစ္ခြက္၊ ႏွစ္ခြက္မွ်ႏွင့္ မူးလာသည္ဟု ခံစားလာရပါက ယံုၾကည္ရေသာ မိတ္ေဆြ၊ ကလပ္မွ လံုၿခံဳေရး ၀န္ထမ္း သို႔မဟုတ္ အရက္ဆိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ားထံမွ အကူအညီ ရယူပါ။
လံုၿခံဳ စိတ္ခ်ရသည့္ ေနရာသို႔ ျဖစ္ႏိုင္သမွ် ျမန္ျမန္ေရာက္ရွိရန္ အေရးႀကီးပါသည္။ သင္အကူအညီ ေတာင္းမည့္ သူသည္ မည္မွ်ၾကာေအာင္ပင္ သိရွိေနခဲ့သူ ျဖစ္ေစကာမူ လံုး၀ ယံုၾကည္ရသူ ဟုတ္မဟုတ္ ေသခ်ာစြာ ဆင္ျခင္ သံုးသပ္ပါ။ က်ားမ မေရြး ေဆးခတ္ ခံရႏိုင္ပါသည္။
အထက္တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့သည္မ်ားမွာ ေဆး၀ါး အသံုးျပဳ၍ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ က်ဴးလြန္ျခင္း အႏၱရာယ္အား ေလွ်ာ့ခ်ရန္ နည္းလမ္းမ်ား ျဖစ္ပါသည္။ သင္အျပင္ သြားသည့္ အခါတိုင္း အထက္ပါ အခ်က္ အလက္မ်ား အား မွတ္မိႏိုင္လိမ့္မည္ဟု မေမွ်ာ္လင့္ပါႏွင့္။ ထို႔ေၾကာင့္ မည္သည့္ အခ်ိန္တြင္မဆို အထူးဂ႐ုျပဳ သင့္ပါေၾကာင္း။ ။
(အခုေတာ့ အဲဒီ Date Rape Drugs ေတြ ေဖ်ာ္ရည္ထဲမွာ ခတ္ထား မထားစမ္းသပ္သိရွိႏိုင္တဲ့ Detection Kit ေတြ ေပၚေနပါၿပီ။ အေသးစိတ္ကို*
http://www.csus.edu/alcohol/predatory_drugs.html* မွာ သြားေရာက္ ဖတ္႐ႈ ႏိုင္ပါတယ္။)
