အစိုးရ၏ မီဒီယာအေပၚ သေဘာထားအျပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား ျပည့္စံုမႈ မရွိေသးေၾကာင္း လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႕ (HRW) ၏ အမႈေဆာင္ဒါ႐ိုက္တာ ေျပာၾကား

ေနထြန္းႏိုင္၊ ေဇယ်ာနႏၵ
ေဖေဖာ္၀ါရီ ၆ ရက္က ကုန္သည္ႀကီးမ်ား ဟိုတယ္၌ ျပဳလုပ္ေသာ HRW သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲတြင္ မစၥတာ Kenneth Rot ရွင္းလင္းေနစဥ္ (ဓာတ္ပံု-ေနထြန္းႏိုင္)


အစိုးရ၏ မီဒီယာအေပၚ သေဘာထား မ်ားအျပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္မ်ားသည္ ျပည့္စံုမႈမရွိေသးေၾကာင္း လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႕ (Human Rights Watch- HRW) ၏ အမႈေဆာင္ဒါ႐ိုက္တာ Kenneth Rot က ေဖေဖာ္၀ါရီ ၆ ရက္က ေျပာၾကားသည္။

ႏိုင္ငံတကာ နယ္ပယ္အသီးသီးမွ အဆင့္ျမင့္ပုဂၢိဳလ္ ၇၅ ဦးခန္႔ပါ၀င္ေသာ HRW ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕သည္ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂ ရက္က ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ လာေရာက္ခဲ့ကာ အစိုးရအရာရွိမ်ား၊ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေဟာင္းမ်ား၊ လူ႔အခြင့္အေရး တက္ၾကြလႈပ္ရွားသူမ်ား၊ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရး လုပ္ေဆာင္ေနသူမ်ားႏွင့္ ေတြ႕ဆံုျပီးေနာက္ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၆ ရက္က ကုန္သည္ႀကီးမ်ား ဟိုတယ္၌ ျပဳလုပ္ေသာ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲတြင္ ယင္းသို႔ ေျပာၾကားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

"အဓိကကေတာ့ လက္ရွိျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ ဆက္လုပ္ဖို႔ပါပဲ။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ ရွိခဲ့ေပမယ့္ ျပည့္စံုတဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ မဟုတ္ေသးပါဘူး။ ဒါေတြကို ဆက္လုပ္ဖို႔ လိုေနပါတယ္" ဟု မစၥတာ Kenneth Rot က ဆိုသည္။ ထို႔ျပင္ မီဒီယာႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားလည္း ျပည့္စံုမႈ မရွိေသးေၾကာင္း ၎က ဆက္လက္ေျပာၾကားသည္။

"မီဒီယာနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေျပာင္းလဲမႈေတြဟာလည္း မျပည့္စံုေသးပါဘူး။ မီဒီယာအေပၚ ကန္႔သတ္မႈေတြ၊ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ကို ခ်ဳပ္ခ်ယ္တာေတြ ရွိေနပါေသးတယ္။ မီဒီယာေတြ အေနနဲ႔ အစိုးရဘက္က လက္မခံႏုိင္တာေတြ ေရးသားမိရင္ ဖမ္းဆီးတာေတြ ရွိေနႏိုင္ပါေသးတယ္။ လႊတ္ေတာ္မွာ ေဆြးေနတဲ့ မီဒီယာဥပေဒလိုမ်ဳိး၊ အီလက္ထရြန္နစ္ ဥပေဒလိုမ်ဳိးဟာေတြနဲ႔ မီဒီယာအေပၚ ဖိႏွိပ္မႈေတြ ရွိေနပါေသးတယ္" ဟု မစၥတာKenneth Rot က ေျပာၾကားသည္။

ျပီးခဲ့သည့္ ရက္သတၱပတ္အတြင္းက ယူနတီသတင္း ဂ်ာနယ္တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့သည့္ သတင္းႏွင့္ပတ္သက္၍ ဂ်ာနယ္လစ္ငါးဦးကို အေရးယူထားျခင္းအေပၚ ၎အေနျဖင့္ အေသးစိတ္ မသိရွိေသာ္လည္း ဂ်ာနယ္လစ္ မ်ားအေနျဖင့္ ျပည္သူမ်ား သိသင့္သိထိုက္သည္ကို ေရးသားေဖာ္ျပရာ၌ ႏိုင္ငံေတာ္လွ်ိဳ႕၀ွက္ အက္ဥပေဒျဖင့္ အေရးယူျခင္းမ်ိဳး မျဖစ္သင့္ေၾကာင္း မစၥတာ Kenneth Rot က Kenneth Rot သို႔ သီးျခားေျပာၾကားသည္။

"ဂ်ာနယ္လစ္ေတြ အေနနဲ႔ ျပည္သူေတြ သိသင့္တဲ့အေၾကာင္းအရာကို ေရးသားေဖာ္ျပတဲ့အတြက္ ႏိုင္ငံေတာ္ လွ်ဳိ႕၀ွက္အက္ဥပေဒနဲ႔ အေရးယူတာ၊ ႏိုင္ငံေတာ္ သစၥာေဖာက္မႈအျဖစ္ သတ္မွတ္တာမ်ဳိးေတြ မျဖစ္သင့္ပါဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ သူတို႔ေတြဟာ ကုိယ္လုပ္သင့္တာကို လုပ္ေနၾကတာပဲ။ ဒီလို မ်ဳိးျပစ္မႈေတြ ပုဒ္မေတြဆိုတာ အစိုးရ၀န္ထမ္း တစ္ဦးကေန လွ်ဳိ႕၀ွက္ခ်က္ကို ေဖာ္ထုတ္မွသာ ခ်မွတ္ေလ့ရွိတဲ့ အရာေတြပါ။ ၿပီးေတာ့ လွ်ိဳ႕၀ွက္ခ်က္ဆိုတာ မ်ားမ်ားစားစား မရွိသင့္ဘူး။ ဒါေတြက ဘယ္လိုဟာေတြလဲ ဆိုတာကိုလည္း ေသခ်ာ သတ္မွတ္ထားသင့္တယ္။ ကုိယ့္ရဲ႕ ခံစားခ်က္ေတြ၊ အျမင္ေတြကို ေဖာ္ျပတဲ့ သူေတြအေနနဲ႔ ရာဇ၀တ္ဥပေဒနဲ႔ အေရးယူခံရတာမ်ဳိး မျဖစ္သင့္ပါဘူး။ တရားမဥေဒနဲ႔ပဲ အေရးယူသင့္ပါတယ္" ဟု မစၥတာ Kenneth Rot က ဆိုသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ တိုးတက္မႈ၊ ဆုတ္ယုတ္မႈ အစရွိသည္တို႔ကို တိတိက်က် ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုျခင္း မရွိေသာ္လည္း လက္ရွိအေျခအေနမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ျပီး အေကာင္းျမင္ေၾကာင္း မစၥတာ Kenneth Rot က ေျပာၾကားသည္။

သို႔ေသာ္ ရခိုင္ျပည္နယ္ ပဋိပကၡဆိုင္ရာႏွင့္ ဘဂၤါလီ အေရးကိစၥကို က်ယ္က်ယ္ ျပန္႔ျပန္ေျပာၾကားခဲ့ၿပီး ရခိုင္ျပည္နယ္ ျပႆနာမ်ားကို HRW က အနီးကပ္ ေစာင့္ၾကည့္ေနေၾကာင္း မစၥတာ ဳKenneth Rot က ေျပာၾကားသည္။

"လက္ရွိမွာ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္ခဲ့လဲ ဆိုတာထက္ ဘယ္လိုေျဖရွင္းရမလဲက အေရးႀကီးပါတယ္။ အားလံုးကို ကာကြယ္ၿပီး hate-speech (အမုန္းပြားစကားေျပာဆိုမႈ) ေတြကို ရပ္တန္႔ေအာင္ ႀကိဳးစားရပါမယ္" ဟု မစၥတာ Kenneth Rot က ေျပာၾကားသည္။

လက္ရွိတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ atespeech ေျပာၾကားမႈ ပိုမ်ားေနၿပီး ရန္ဆြေပးသည္မ်ား ျဖစ္လာေၾကာင္း HRW အဖြဲ႕၀င္မ်ားက သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲတြင္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္က hatespeech ေျပာၾကားမႈမ်ားကို ဆန္႔က်င္ေၾကာင္း ေျပာဆိုထားေသာ္လည္း ဆက္ျဖစ္ေနေၾကာင္း ၎တို႔က ဆိုသည္။

သို႔ေသာ္ hatespeech မ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ ေပၚလာေသာ ရန္ဆြသည့္ အျပဳအမူမ်ားကို တားဆီးရန္အတြက္ လူတစ္ဦးခ်င္းစီ၏ လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆိုခြင့္ကိုမူ ပိတ္ပင္ရန္ မျဖစ္င္ေၾကာင္း အဖြဲ႕၀င္မ်ားက ဆိုသည္။

ထို႔ျပင္ ျပႆနာ ျဖစ္ပြားေနေသာ တိုင္းရင္းသားေဒသမ်ားသို႔ မီဒီယာႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး ေလ့လာသူမ်ားကို ၀င္ေရာက္ခြင့္ ေပးသင့္ေၾကာင္းႏွင့္ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဆင္ရန္ လိုအပ္ေၾကာင္းကိုလည္း ၎တို႔က ေထာက္ျပသည္။

"အစိုးရအတြင္းမွာ ႏွစ္ပိုင္းကြဲေနတယ္။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လိုလားသူ မလိုလားသူေတြ ဆိုၿပီးေတာ့။ ေနာက္ၿပီး သမၼတက ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြ မရွိေအာင္ လုပ္မယ္လို႔ ေၾကးေြၾကာ္ထားတယ္။ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြ မရွိဖို႔ဆိုရင္ လက္ရွိ ႏိုင္ငံေရးပုဒ္မေတြကို ဥပေဒပိုင္းဆိုင္ရာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္မွ ေပ်ာက္ႏိုင္မယ္။ အခုခ်ိန္အထိ ရာဇ၀တ္ဥပေဒကိုလည္း တိတိက်က် မေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္ေသးဘူး" ဟု HRW ၏ အမႈေဆာင္ ဒါ႐ိုက္တာ Kenneth Rot က ေျပာၾကားသည္။

EMG