ျမန္မာႏုိင္ငံအေနနဲ႔ Nuclear Non-Proliferation Treaty လုိ႔ေခၚတဲ့ ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ မျပန္႔ပြားေရးဆုိင္ရာ သေဘာတူညီခ်က္ကုိ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလကတည္းက လက္မွတ္ေရးထုိးထားတဲ့ ႏုိင္ငံျဖစ္ပါတယ္။ အခု ျမန္မာအစုိးရ ကုိယ္စားလွယ္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဦး၀ဏၰေမာင္လြင္နဲ႔ IAEA ႏုိင္ငံတကာ အႏုျမဴစြမ္းအင္ ေအဂ်င္စီတုိ႔အၾကား ေရးထုိးၾကတဲ့ သေဘာတူညီခ်က္ကေတာ့ အဲဒီ သေဘာတူညီခ်က္ပါ အေၾကာင္းအရာေတြကုိ ထပ္မံ ျဖည့္စြက္ထားတဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲ သေဘာတူညီခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံအေနနဲ႔ အခုလို ေနာက္ဆက္တြဲ သေဘာတူညီခ်က္ကုိ လက္မွတ္ေရးထိုးရတာကေတာ့ ႏုိင္ငံတကာ အသုိင္း၀ုိင္းက ႏ်ဴကလီးယား အေရးကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ ရွိေနတဲ့ သံသယေတြ ကင္းရွင္းသြားဖုိ႔အတြက္ ရည္ရြယ္ လုပ္ေဆာင္ျခင္းျဖစ္တယ္လုိ႔ ျမန္မာအစုိးရ ေျပာခြင့္ရပုဂၢဳိလ္ ဦးရဲထြဋ္ က ဗီြအုိေအကုိ ေျပာပါတယ္။
“အစကတည္းက က်ေနာ္တို႔က ဒီအႏုျမဴစြမ္းအင္ကို လက္နက္အျဖစ္ အသံုးျပဳဖို႔ မရွိပါဘူးလို႔ က်ေနာ္တုိ႔က ေျပာခဲ့ေပမဲ့ က်ေနာ္တို႔မွာ သံသယေတြရွိေနတယ္။ အဲ့ေတာ့ ဒါကို လက္မွတ္ထိုးလိုက္ျခင္းအားျဖင့္ နံပါတ္တစ္ကေတာ့ အဲ့ဒီသံသယေတြ ကြယ္ေပ်ာက္သြားမယ္။ ႏွစ္ကေတာ့ ခုနက က်ေနာ္ေျပာသလိုပဲ ဒီစြမ္းအင္တုိ႔၊ က်န္းမာေရးတို႔ ေနာက္တခါ စိုက္ပ်ိဳးေရးနဲ႔ တျခား သုေတသနကိစၥေတြမွာ ဒါကို က်ေနာ္တုိ႔ ပိုမို ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္မယ့္ အလားအလာေတြ အခြင့္အလန္းေတြ ပိုရလာမွာေပါ့။”
တကယ္ေတာ့ ၁၉၅၇ ခုႏွစ္မွာ IAEA စတင္ ဖြဲ႔စည္းကတည္းက အဖြဲ႔ကုိ စတင္ တည္ေထာင္သူ ႏုိင္ငံအျဖစ္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ပါ၀င္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲ့ဒီေနာက္ပုိင္း အဆင့္ဆင့္ ေျပာင္းလဲလာတဲ့ ကုလသမဂၢ ဦးေဆာင္တဲ့ ႏ်ဴကလီးယား မျပန္႔ပြားေရးဆုိင္ရာ သေဘာတူညီခ်က္ေတြအျပင္၊ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ ကင္းမဲ့ေရး သေဘာတူညီခ်က္ စတဲ့ ႏုိင္ငံတကာ သေဘာတူညီခ်က္ ၄ ခုေလာက္ကုိ လက္မွတ္ေရးထုိးထားတဲ့ ႏုိင္ငံလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာနဲ႔ ေျမာက္ကိုရီးယား ႏုိင္ငံတို႔အၾကား စစ္ဘက္ဆိုင္ရာ ဆက္ဆံေရးေတြ ရွိခဲ့တဲ့အေပၚ ႏုိင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းက စိုးရိမ္မႈေတြရွိခဲ့ၿပီး ေျမာက္ကိုရီးယားထံက ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ ထုတ္လုပ္တဲ့ နည္းပညာကို ရယူဖို႔ ႀကိဳးစားေနသလားဆိုတဲ့ သံသယေတြလည္း ထြက္ခဲ့တာပါ။
ျမန္မာအစိုးရကေတာ့ အဲဒီလို ေျပာဆိုခ်က္ေတြကို ေတာက္ေလွ်ာက္ ျငင္းဆန္လာခဲ့သလုိ အခုခ်ိန္မွာလည္း အစုိးရအေနနဲ႔ ႏ်ဴကလီးယားအစီအစဥ္ေတြ လုပ္ေဆာင္ေနတာမ်ဳိး မရွိေသးဘူးလုိ႔ ဦးရဲထြဋ္က ဆက္ေျပာပါတယ္။
“မရွိေသးပါဘူးဗ်။ က်ေနာ္တို႔က ဥပမာဆုိပါေတာ့ဗ်ာ က်န္းမာေရးက႑မွာဆုိရင္ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ကင္တဲ့ စက္ေတြအတြက္ ယူေရနီယံတုိ႔ ဘာတို႔ေတြ ပစၥည္းမ်ိဳးေတြကို သံုးစြဲရတာမ်ိဳးေတြရွိမယ္။ ေနာက္ က်န္တဲ့ research ကိစၥေတြ၊ ေနာင္မွာ က်ေနာ္တို႔ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားကို အဲ့ဒီကေန ထုတ္ႏုိင္တဲ့ အလားအလာမ်ိဳးေတြရွိမယ္။ ဒီလိုဟာမ်ိဳးေတြအတြက္ က်ေနာ္တို႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ဖို႔အတြက္ ပိုမို လြယ္ကူသြားတာေပါ့ဗ်ာ။ မဟုတ္လို႔ရွိရင္ေတာ့ မမွန္ကန္တဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ေတြေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔ကို ႏုိင္ငံတကာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြ ရရွိဖို႔ အခက္အခဲရွိတာမ်ိဳးေတြ ေတြ႔ေနရတာေပါ့။”
ေမး။ ။ ဆိုလိုခ်င္တာကေတာ့ အခုဥစၥာက အနာဂတ္အတြက္ ပိုၿပီးေတာ့ ရည္ရြယ္တယ္ေပါ့။
ေျဖ။ ။ “မွန္ပါတယ္ခင္ဗ်။ မွန္ပါတယ္။ ေနာက္ က်ေနာ္တို႔အေပၚမွာလည္း လက္ရွိ စြပ္စြဲမႈေတြလည္း ပေပ်ာက္သြားတာေပါ့ဗ်ာ။ က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ အေသးစိတ္ေတာ့ စည္းကမ္းခ်က္ေတြ ရွိပါတယ္ဗ်။ အဲ့ဒီစည္းကမ္းခ်က္ကို သေဘာတူရင္ - ဆုိလိုတာက ဥပမာ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ ယူေရနီယံ ေလာင္စာတခုကို က်ေနာ္တို႔ သံုးမယ္ဆုိရင္ ဒါကို ဘယ္လိုယူရမယ္၊ ဘယ္လိုမ်ိဳး အေၾကာင္းၾကားရမယ္။ ဘယ္လိုထိန္းသိမ္းရမယ္ဆိုတဲ့ စည္းကမ္းခ်က္ေတြရွိပါတယ္။ ၿပီးလို႔ရွိရင္ အဲ့ဒီစည္းကမ္းခ်က္နဲ႔အညီ ထားမလား သူတို႔ အခါအားေလ်ာ္စြာ စစ္ေဆးမယ့္ နည္းလမ္းေတြ ဒါေတြကိုေတာ့ ႏွစ္ဘက္သေဘာတူထားတဲ့ အခ်က္ေတြရွိတာေပါ့။ က်ေနာ္သိသေလာက္ကေတာ့ သူက ပင္မစာခ်ဳပ္ႀကီးတစ္ခုရွိတယ္ဗ်ာ။ Convention ႀကီး။ အဲ့ဒါ က်ေနာ္တုိ႔က အရင္တုန္းက ထုိးထားတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာက်ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ဒီ အႏုျမဴစြမ္းအင္ကို ၿငိမ္းခ်မ္းစြာအသံုးျပဳဖို႔အတြက္ ပိုၿပီးေတာ့ ေသခ်ာသထက္ ေသခ်ာေအာင္ဆိုတဲ့ ေနာက္ထပ္ လုပ္ထံုးလုပ္နည္း အသစ္ေတြ ခ်မွတ္တာေပါ့။ ဒါေတြက Additional Protocol ျဖစ္လာတာေပါ့။ အဲ့ဒါေၾကာင့္မို႔ က်ေနာ္တို႔က မူလစာခ်ဳပ္ကို လက္မွတ္ထုိးထားရတာကေနၿပီးေတာ့ ေနာက္ဆက္တြဲ စာခ်ဳပ္ကိုလည္း လုိက္ၿပီးေတာ့ လက္မွတ္ထုိးတဲ့သေဘာပါပဲ။ မရွိပါဘူး။”
ေမး။ ။ အခု ထုိးတာကေတာ့ သူတို႔ အဂၤလိပ္လို ေျပာေျပာေနတဲ့ NPT ေပါ့ေနာ္ ႏ်ဴကလီးယား Non-Proliferation Treaty ေပါ့ေနာ္။
ေျဖ။ ။ “အဲ့ဒီ Non-Proliferation Treaty က က်ေနာ္တုိ႔ ထုိးထားၿပီးသား။ ထိုးထားၿပီးသားက အဲ့ဒီစာခ်ဳပ္ကိုဗ်ာ ဒီလိုေျပာရတာက ေနာက္ပိုင္းက်ေတာ့ ေခတ္ေတြေျပာင္းလာေတာ့က်ေတာ့ ဥပမာ-အီရတ္တို႔ ဘာတို႔မွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ျပႆနာေတြေၾကာင့္ သူတို႔က စစ္ေဆးေစာင့္ၾကည့္တဲ့စနစ္ေတြနဲ႔ သက္ဆုိင္ရာႏုိင္ငံက လိုက္နာရမယ့္ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြကို ထပ္တုိးလိုက္တာေပါ့။ ထပ္တုိးလိုက္တဲ့အေပၚမွာ က်ေနာ္တုိ႔ကလည္း ဒီလို စည္းကမ္းမ်ိဳးကိုလည္း က်ေနာ္တုိ႔လည္း လိုက္နာႏုိင္ပါတယ္ဆုိၿပီး ထပ္ၿပီးေတာ့ လက္မွတ္ထုိးတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ေခၚတာကိုက Additional Protocol လို႔ေခၚတာ။”
အခုလုိ လက္မွတ္ထုိးၿပီးတဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲအေနနဲ႔ေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံအေနနဲ႔ ႏ်ဴကလီးယား အစီအစဥ္ေတြ ခ်မွတ္လုပ္ေဆာင္ေနျခင္း ရွိ မရွိ ဆုိတာနဲ႔ အနာဂတ္မွာ လက္နက္ တည္ေဆာက္ဖုိ႔အတြက္ မဟုတ္ဘဲ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ဦးတည္ေစတဲ့ ႏ်ဴကလီးယား အစီအစဥ္ေတြ လုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္ရွိေသာ္ ႏုိင္ငံတကာ အႏုျမဴစြမ္းအင္ ေအဂ်င္စီအေနနဲ႔ လာေရာက္ ေလ့လာခြင့္ ျပဳရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာအစုိးရနဲ႔ IAEA တုိ႔အၾကား အခုလုိ ေနာက္ဆက္တြဲ သေဘာတူညီခ်က္ ဂ်နီဗာၿမိဳ႕မွာ လက္မွတ္မထုိးခင္ ျမန္မာအစုိးရရဲ႕ ဖိတ္ၾကားခ်က္အရ State System for Accounting Control of nuclear material (SSAC) လုိ႔ေခၚတဲ့ ႏ်ဴကလီးယားနဲ႔ဆိုင္တဲ့ ပစၥည္းေတြကို မွတ္တမ္းတင္ ထားရွိဖို႔နဲ႔ ထိန္းသိမ္းဖို႔ စနစ္တစ္ခုကို သက္ဆုိင္ရာ ႏုိင္ငံက ထားရွိရမည္ဆုိတဲ့ အလုပ္႐ုံ ေဆြးေႏြးပြဲတခု ၾသဂုတ္လ ၂၆ ရက္ေန႔ကေန ၂၈ ရက္ေန႔အထိ IAEA က ဦးေဆာင္ၿပီး ေနျ့ပည္ေတာ္မွာ က်င္းပခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီ အလုပ္႐ုံ ေဆြးေႏြးပဲြအတြင္း ေနာက္ဆက္တြဲ သေဘာတူညီနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြ၊ ျပင္ဆင္ခ်က္ေတြနဲ႔ ႏ်ဴကလီးယားဆုိင္ရာ ကိစၥရပ္ေတြမွာ ဘက္စုံ လုံၿခံဳစိတ္ခ်ေစႏုိင္တဲ့ သေဘာတူညီမႈဆုိင္ရာ ကိစၥရပ္ေတြကုိ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကတာျဖစ္ၿပီး ျမန္မာအစုိးရဘက္က သိပၸံနဲ႔ နည္းပညာ၀န္ႀကီးဌာန ဒုတိယ၀န္ႀကီး ေဒါက္တာ ေအာင္ေက်ာ္ျမတ္၊ ေဒါက္တာ ဘေရႊ တုိ႔အျပင္ တျခား အစုိးရဌာနအသီးသီးက ကုိယ္စားလွယ္ ၄၀ ေလာက္ တက္ေရာက္ခဲ့တယ္လုိ႔ IAEA က သတင္းထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။
From : ..voa
0 comments:
Post a Comment