၁၁၅ မိုင္ နဲ႔ People-centered Development

People-centered Development ဆိုတဲ့ အယူအဆ ကို ၁၉၈၀ လြန္ႏွစ္ မ်ား တံုး က David Korten ဆို တဲ့ ပညာရွင္ တစ္ေယာက္ က စတင္ ေဖာ္ထုတ္ ခဲ့တယ္ လို႔ ဆိုတယ္။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ၊ ဇြ န္ လ ပတ္၀န္းက်င္ ေလာက္ ကလည္း သမၼတၾကီး မိန္႔ခြန္း ထဲမွာ အဲ့ဒီ စကားလံုး သံုးစြဲ သြားတာ ၾကားလိုက္ မိပါတယ္။ People-centered Development လုပ္ငန္းေတြ ကို ဦးစားေပး လုပ္သြားမ ယ္ လို႔ ေျပာခဲ့တာ။

People-centered Development ရဲ႕ အယူအဆ ေတြ၊ ေဆြးေႏြး ခ်က္ေတြ၊ သီအိုရီ ပိုင္းေတြ ျဖင့္ စာေလး မဆိုးလို႔ အက်ယ္ မေဆြးေႏြး လို။ သို႔ေသာ္ တိုက္တိုင္ ဆုိင္ဆိုင္ ၁၁၅ မိုင္ စခန္း က၊ လမ္းေဘး ေစ်းသည္ ေတြ ဖယ္ရွား တဲ့ ကိစၥ၊ မေန႔ည ကမွ ဖတ္လိုက္ ရသမို႔ ဒီ အေၾကာင္း နည္းနည္း ေျပာခ်င္ လာမိတယ္။

People-centered Development မွာ အဓိက ပါ၀င္တဲ့ အစိတ္ အပိုင္း တစ္ခု က sustainability ။ အဲ့ဒီ sustainability ထဲ မွာမွ ေဒသခံ လူထုရဲ႕ ၀င္ေငြ တိုးေအာင္၊ ကိုယ့္ ေျခေထာက္ ေပၚ ကိုယ္ ရပ္ႏုိင္ေအာင္ အေသးစား လုပ္ငန္းေလး ေတြ လုပ္ေပး ရမယ္ ဆိုတာ အေတာ္ က်ယ္က်ယ္ ျပန္႔ျပန္႔ ပါ၀င္ ပါတယ္။

အခု ကၽြန္ေတာ္ တို႔ ႏုိင္ငံ ဟာ People-centered Development မူ နဲ႔ သြား ေန ပါတယ္။ ဒါဆို အခု ျဖဴးၿမိဳ႕ က ရြာ အုပ္စု တစ္ခု အနားမွာ ကၽြန္ေတာ္ တို႔ ၁၁၅ မိုင္ စခန္းၾကီး အရင္ ေခတ္ က ေ ဆာက္ ခဲ့ ၾကတယ္။ ဘာမွ လုပ္ မေပး ခဲ့ဘူး ဆိုလည္း ထားပါေတာ့။ အရင္ေခတ္ က ကိုး။ သို႔ေသာ္ အခု ေခတ္ မယ္ ကၽြန္ေတာ္ တုိ႔ စဥ္းစားသင့္ တဲ့ ပံုစံ ( mindset ) က အဲ့ဒီ ေဒသခံ ေတြ အတြက္ ကၽြန္ေတာ္ တို႔ ဘာလုပ္ ေပးသင့္ သလဲ၊ ဘာလုပ္ေပး ႏုိင္မလဲ၊ ဘာလုပ္ ေပး ရမလဲ ဆိုတဲ့ ေမး ခြန္း ေတြ ကို အေျဖရွာ ဖို႔လို႔ ယူဆမိ ပါတယ္။

မွန္ပါတယ္။ အဲ့ဒီ လမ္းေဘး ေစ်းသည္ ေတြေၾကာင့္ ကားရပ္နား စခန္းၾကီး ညစ္ပတ္ တာ၊ အက် ည္းတန္ တာ၊ စသည္၊ စသည္၊ ကၽြန္ေတာ္ လည္း ခဏခဏ ျဖတ္သြား ေနသမို႔ သိ ပါတယ္။ အခု ဓာတ္ပံု ထဲ ရွင္းသြားၿပီ ဆိုေတာ့ ပထမဆံုး ခံစားခ်က္ က ၀မ္းသာစရာ ေကာင္း တယ္ ေပါ့။ သို႔ေ သာ္ ဆက္ေတြး မိတာ က အဲ့ဒီ ေဒသခံ ေစ်းသည္ေလး ေတြ စီးပြား ပ်က္ရွာၿပီ ဆိုတဲ့ အခ်က္။ တကယ္ ရိုးရိုးေလး စဥ္းစား ရင္ သူတို႔က ေဒသခံ ဆိုေတာ့ အိမ္ရွင္ဗ်။ က်န္တဲ့ ကၽြန္ေတာ္ တို႔ ခရီး သြား ေတြ ကသာ သူစိမ္းေတြ။ win - win ဆိုတာ ၂ဖက္လံုး အဆင္ေျပ တဲ့ အေျဖ ျဖစ္ရမယ္။ အခု သန္႔ရွင္း သပ္ယပ္ ၿပီး စည္းကမ္း ရွိတဲ့ ကားရပ္နား စခန္း ကေလး ျမင္ရေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ တို႔ သူ စိမ္းေတြ ကျဖင့္ လိုခ်င္ တာ ရခဲ့ၿပီ ေပါ့ေလ။ သို႔ေပသိ အဲ့ဒီ ေဒသခံ ေကာက္ညွင္း က်ည္ေတာက္ သည္ေတြ၊ အသုတ္ သည္ ေတြ၊ ဖရဲသီး သည္ ေတြ၊ အေအး ဆိုင္ေလး ေတြ စသည္ စသည္။ သူ တို႔ေတြ အတြက္ ေကာ တစ္ခုခု စဥ္းစားေပး ၾကရင္ မေကာင္းဘူး လား။

နံပါတ္ တစ္ - ေဒသခံ ပဲ ျဖစ္ရမယ္။

နံပါတ္ ႏွစ္ - စည္းကမ္း ေတာ့ မရွိမျဖစ္ ရွိရမယ္ ေပါ့ဗ်ာ။ သူတို႔ေတြ က်န္းမာေရး နဲ႔ အညီ ေစ်းေရာ င္း ႏုိင္ဖို႔၊ သန္႔ရွင္း သပ္ယပ္ ေအာင္ ထိန္းသိမ္း ဖို႔ သင္တန္းေတြ ေပးရမွာက စည္ပင္သာယာရဲ႕ အ လုပ္ပဲ။ သူတို႔ဟာ စည္းကမ္း မရွိလို႔ ေစ်း မေရာင္း ရတာ။ စည္းကမ္း ရွိလာ ေအာင္ ေလ့ က်င့္ ေပး ရမွာ အာဏာ ပိုင္ရဲ႕ အလုပ္။ ေလ့က်င့္ေပး လို႔မွ စည္းကမ္း မရွိတဲ့ သူ ကျဖင့္ ဖယ္တာ ေတြ အေရး ယူ တာေတြ လုပ္ခ်င္ လုပ္ရ မေပါ့။ ဒါက တစ္ပိုင္း။

နံပါတ္ သံုး - ကားရပ္နားစခန္း လို မဟုတ္ဘဲ အျခား ေျမ ကြက္လပ္၊ အနီး အနားမွာ ေဒသ ထြက္ ကုန္ ပစၥည္းေတြ ေရာင္းတဲ့ ေစ်းေလး တစ္ခု စည္းကမ္း တက် ဖြင့္ေပး တာမ်ိဳး။ဒါက all inclusiveness သေဘာ လည္း ပါတယ္။

၁၁၅ မိုင္ကို သူစိမ္း ေတြက ဖြင့္၊ သူစိမ္းေတြ ပဲလာ၊ သူစိမ္းေတြ ပဲ ေကာင္းစားၿပီး၊ ေဒသခံ ေတြ ဘာမွ အက်ိဳး ေက်းဇူး မရရင္ ၁၁၅ မိုင္ ဟာ သူတို႔နဲ႔ မဆုိင္ဘူး လို႔ ထင္လာ မယ္။ ၁၁၅ မိုင္ စခန္း က ရရွိ တဲ့ အက်ိဳးေက်းဇူး ကို ခံစား ရသူေတြ ထဲမွာ ေဒသခံေတြ ပါမွ သူတို႔ အတြက္ အက်ိဳးရွိ ပါလား ဆိုကာ ဒါကို ၀ိုင္း၀န္း ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ တဲ့ အထဲ သူတို႔ ပါ၀င္ လာၾက မွာ။

အခ်ဳပ္ ဆိုရရင္ ၁၁၅ မိုင္ စခန္း က လမ္းေဘး ဆိုင္ေတြ ကို တစ္ခုခု စနစ္ တက် ျပန္ မစီစဥ္ေပး ဘဲ ဖယ္ရွား တယ္ ဆိုရင္ျဖင့္ ႏုိင္ငံရဲ႕ အခု သြားေနတယ္ ဆိုတဲ့ People-centered Development မူနဲ႔ ကြဲလြဲမႈ ရွိေန ပါလိမ့္ မယ္။ သူတို႔ ေဒသခံေတြ အတြက္ လည္း တစ္ခုခု ျပန္ စဥ္းစားၿပီး လုပ္ေပး သင့္တယ္ လို႔ ယူဆမိ ပါေၾကာင္း။

Zaw Nyunt