အားေဆး အေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ ေလးမ်ား (လူတိုင္း ဖတ္သင့္သည္)

“အားေဆး အညိဳေတာင့္ႀကီးေတြ ေန႔တိုင္း စားတယ္”
“ေရဆူ အားေဆးျပားႀကီး တေန႔ ႏွစ္လံုး အျမဲစားတယ္ေလ”
“ထမင္းစားျပီးတိုင္း အားေဆးျပား ႏွစ္မ်ိဳး၊ သံုးမ်ိဳးေတာ့ ေန႔တိုင္း စားေနတာပဲ”
“စာအုပ္ထဲမွာပါတဲ့ အားေဆးေတြ ဖတ္ျပီး စားၾကည့္ေနတယ္”
အဆိုပါ “အားေဆး” ဆိုသည္မွာ အလြန္ ေရပန္းစားေနပါသည္။ အရြယ္မေရြး အားေဆးစားသင့္သည္။ အားေဆးစားမွ က်န္းမာမည္ဟု ယူဆထားေလ့ရွိၾကပါသည္။

“ကၽြန္ေတာ္တို႔ တင္သြင္းတဲ့ အားေဆးဟာ ဗီတာမင္၊ သတၳဳဓာတ္ ေဆးျမစ္ေတြ အကုန္လံုး ပါဝင္ ေဖာ္စပ္ထားပါတယ္။ အခု ေရာင္းခ်ေနတဲ့ တျခားအားေဆးေတြ နဲ႔ ႏႈိင္းယွဥ္ျပထားပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေဆးက အမ်ားႀကီး သာတယ္ဆိုတာ ေတြ႔ရပါမယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီေဆးကို သံုးၾကည့္ပါ။ ညႊန္ေပးပါ” စသည္ျဖင့္လည္း ေဆးကုမၸဏီ အမ်ားအျပားက အလုအယက္ ေၾကာ္ျငာ အားေကာင္းေနေသာ အခ်ိန္လည္း ျဖစ္ပါသည္။ အေရာင္အေသြး စံုလင္စြာျဖင့္ ဝယ္ယူေသာက္ ခ်င့္စဖြယ္ ဆြဲေဆာင္အားလည္း အလြန္ေကာင္းပါသည္။
ထိုကဲ့သို႔ေသာ အေျခအေနမွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ပတ္ဝန္းက်င္တြင္ သာ ျဖစ္ေနျခင္း မဟုတ္ပါ။ ကမၻာႏိုင္ငံ အသီးသီးတြင္ ေခတ္မီ တိုးတက္ဖြံ႔ျဖိဳးလာေသာ ေဆးဝါးမ်ား ထုတ္လုပ္ ေရာင္းခ်ျခင္း၊ ဝယ္ယူ
တင္သြင္းျခင္း တုိ႔ေၾကာင့္ ထိုေဆးဝါးမ်ားႏွင့္ အထူးရင္းႏွီးေနၾကျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ အမွန္တကယ္လည္း လူအမ်ားအျပား လက္ခံ သံုးစြဲေနၾကပါသည္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံတြင္ ထိုအားေဆး၊ ဗီတာမင္ေဆးမ်ားသည္ အလြန္အေရာင္းရဆံုး ေဆးပစၥည္းျဖစ္ျပီး ႏွစ္စဥ္ ၁.ဒသမ ၇.ဘီလွ်ံ ေဒၚလာခန္႔ ေရာင္းခ်ေနရသည္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံသား ၄၀-ရာခို္င္ႏႈန္းမွာ ထိုေဆးမ်ားကို မွီဝဲေနၾကျပီး ႏိုင္ငံသားမ်ား အႏွစ္သက္ဆံုး ေဆးမွာ ဗီတာမင္“စီ” ေဆးျပားျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။ အေအးမိ ႏွာေစးသည္ႏွင့္ ဗီတာမင္”စီ”ေဆးျပား ေသာက္သံုး တတ္ျခင္းသည္ အိမ္သံုးေဆး ေဆာင္ထားျခင္းကဲ့သို႔ ျဖစ္ခဲ့ရာမွ ထိုေဆးျပားမ်ားႏွင့္ အေမရိကန္လူမ်ိဳးတို႔ ရင္းႏွီးခဲ့ၾကပါသည္။
မၾကာေသးမီက အေမရိကန္အမ်ိဳးသား သိပၸံ အကယ္ဒမီမွ သတင္းတခု ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါသည္။ ထိုထုတ္ျပန္စာ၌ အေမရိကန္ ေဆးရံုမ်ားတြင္ အမွားအယြင္းမ်ား ရွိခဲ့မႈမ်ား ေဖာ္ျပထားပါသည္။ ထို႔ျပင္ အမ်ားႀကိဳက္ေနေသာ ဗီတာမင္“စီ”ႏွင့္“အီး”ကို လိုအပ္သည္ထက္ ပိုမိုသံုးစြဲေစျခင္း၊ သံုးစြဲေနျခင္း တို႔ေၾကာင့္ က်န္းမာေရး
ျပႆနာမ်ား ျဖစ္ပြားေနေၾကာင္းႏွင့္ ထိုအေျခအေနကို ဝိုင္းဝန္းထိမ္းသိမ္းၾကရန္ တိုက္တြန္းထားခ်က္တို႔လည္း ပါဝင္ပါသည္။
လူ႔ခႏၶာကိုယ္ရွိ ဆဲလ္မ်ားသည္ ဇီဝျဖစ္စဥ္မ်ားျဖစ္ျပီး ပ်က္စီးသြားလိုက္၊ အသစ္ျပန္လည္ တည္ေဆာက္လိုက္ျဖင့္ သံသရာလည္လ်က္ရွိသည္။ ထိုျဖစ္စဥ္တို႔တြင္ Free Radicals ေခၚ ဓာတ္တိုးပစၥည္းမ်ား ထြက္လာတတ္ပါသည္။ ထိုပစၥည္းတို႔သည္ က်န္းမာ သန္စြမ္းေနေသာ ဆဲလ္အေကာင္းမ်ားကို ထိခိုက္ပ်က္စီးေစတတ္ပါသည္။ ထို႔ျပင္ ကင္ဆာေရာဂါမ်ား၊ ႏွလံုးႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ေရာဂါမ်ားမွအစ အယ္လ္ဇိုင္းမားေရာဂါႏွင့္ အိုမင္းရင့္ေရာ္မႈမ်ားမွာလည္း ထိုပစၥည္းမ်ား ပါဝင္ပတ္သက္ေနပါသည္။ ထိုမလိုလားအပ္ေသာ ပစၥည္းတို႔ကို ဖယ္ရွားႏိုင္ပါက ေရာဂါဘယမ်ားမွ ကင္းေဝးႏိုင္သည့္အျပင္ အိုမင္းျခင္းမွပင္ အေတာ္အတန္ ဟန္႔တားႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။ ထိုသို႔ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေသာ ဓာတုပစၥည္းတို႔ကို ရွာေဖြေတြ႔ရွိထားပါျပီ။ ဗီတာမင္ “စီ” ဗီတာမင္ “အီး”ႏွင့္ ဆီလီနီယမ္ (Selenium) တို႔ ျဖစ္သည္ဟု သိရေသာအခါ လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္အနည္းငယ္က ထိုပစၥည္းတို႔ျဖင့္ ေဖာ္စပ္ထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်ေသာ
ေဆးဝါးတို႔သည္ အလြန္လူႀကိဳက္မ်ားခဲ့ပါသည္။ အမ်ားအျပား ေရာင္းခ်၊ သံုးစြဲခဲ့ၾကပါသည္။
အေမရိကန္ႏိုင္ငံ၊ တတ္ဖ္တကၠသိုလ္မွ ဇီဝသိပၸံပညာရွင္ ေနာ္မန္ကရင္စ္စကီး ဦးေဆာင္ေသာ အဖြဲ႔က အဆိုပါေဆးမ်ား သံုးစြဲမႈကို ေလ့လာခဲ့ပါသည္။ ဗီတာမင္ “စီ”အျပည့္အဝပါေသာ အစားအစာမ်ား၊ ဗီတာမင္“အီး”ႏွင့္ ဆီလီနီယမ္ အျပည့္အဝပါေသာ အစားအစာတို႔ကို စားသံုးျခင္းျဖင့္ နာတာရွည္ေရာဂါ မ်ား ဟန္႔တားျခင္းမွ အေတာ္အတန္ ကာကြယ္ႏိုင္ေၾကာင္း သိရသည္။ သို႔ရာတြင္ ထိုပစၥည္းတို႔ျဖင့္
ေဖာ္စပ္ထားေသာ ေဆးဝါးမ်ားကို အမ်ားအျပား သံုးစြဲမိပါက မလိုလားအပ္ေသာ က်န္းမာေရး ျပႆနာမ်ား ရင္ဆိုင္ၾကရေၾကာင္း ေတြ႔ရပါသည္။ ဗီတာမင္“အီး” အမ်ားအျပား စားသံုးမိသူမ်ားမွာ ေသြးယိုစီးျခင္း (အစာအိမ္၊ ဦးေႏွာက္၊ သြားဖံုး စသည္မ်ား) ျဖစ္ပြား၍ ဗီတာမင္ “စီ” အလြန္အမင္း စားသူတို႔မွာ ဝမ္းပ်က္ျခင္း၊ ကင္ဆာေရာဂါကုေဆး မွီဝဲေနရသူ ျဖစ္ပါက ထိုေဆး၏ အာနိသင္မ်ား ထိခိုက္ပ်က္ျပယ္ေစျခင္းမ်ား
ျဖစ္ပြားေၾကာင္း ေတြ႔ရပါသည္။ ဆီလီနီယမ္ အလြန္အမင္း စားမိသူမ်ားမွာ ဆံပင္ကၽြတ္ျခင္း၊ လည္သည္းခြံမ်ား ကၽြတ္ျခင္း အထိပင္ ျဖစ္ပြားေၾကာင္း ေတြ႔ရပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ထိုေဆးတို႔ကို လိုအပ္မွ စားပါ၊ စားသင့္သည့္ အခ်ိန္အဆခန္႔သာ စားပါဟု အေမရိကန္ျပည္သူတို႔အား တို္က္တြန္း ထားပါသည္။
ဗီတာမင္ “စီ”ကို အမ်ိဳးသမီးမ်ား ေန႔စဥ္ ၇၅-မီလီဂရမ္၊ အမ်ိဳးသားမ်ား မီလီဂရမ္ ၉၀-သာ စားသံုးသင့္သည္။ ေဆးလိပ္ေသာက္သူတို႔မွာ ခႏၶာကိုယ္မွရွိျပီး ဗီတာမင္“စီ”မ်ား ေဆးလိပ္ေၾကာင့္ ဆံုးရႈံး တတ္သျဖင့္ ေန႔စဥ္ ၃၅-မီလီဂရမ္ အပိုေဆာင္း၍ သံုးစြဲရပါမည္။ သို႔ေသာ္ မည္သူမွ် ေန႔စဥ္ ဗီတာမင္“စီ” ကို ၂၀၀၀-မီလီဂရမ္ထက္ ပိုမစားသင့္ဟု ဆိုပါသည္။
ဗီတာမင္“အီး”ကို အမ်ိဳးသား၊ အမ်ိဳးသမီး မ်ားအတြက္ ေန႔စဥ္ ၁၅-မီလီဂရမ္ (၂၂ ယူနစ္) ခန္႔သာ သံုးစြဲသင့္သည္။ ထိုအတိုင္းအဆသည္ ဗီတာမင္“အီး”ကို လူ႔ေသြးတြင္ သိုေလွာင္ထားႏိုင္ကာ ဆဲလ္မ်ားသို႔လည္း သယ္ယူပို႔ေဆာင္ႏိုင္သည္။ ဗီတာမင္“အီး”ဟုသာ ေခၚေသာ္လည္း အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိသည္။ “အယ္လဖာတိုကို ဖီေရာလ္” အမ်ိဳးအစားသည္ ထိုအေျခအေနအတြက္ အသင့္ေတာ္ဆံုး ျဖစ္ပါသည္။ “ဒီအယ္လ္ဖာ” အမ်ိဳးအစားျဖစ္ပါက ေန႔စဥ္ ၁၀၀-မီလီဂရမ္ (၁၅၀၀ ယူနစ္)
“ဒီအယ္လ္၊ အယ္လ္ဖာ”အမ်ိဳးအစား ျဖစ္ပါက ေန႔စဥ္ ၇၀၀-မီလီဂရမ္ (၁၁၀၀ ယူနစ္)သာ သံုးစြဲသင့္ သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ မိမိဘာသာ သံုးစြဲေနၾကျခင္းသည္ အလြန္အႏၲရာယ္မ်ားပါသည္။ ဆရာဝန္ႏွင့္ တိုင္ပင္ကာ ညႊန္ၾကားခ်က္အတိုင္း ေသာက္သံုးသင့္သည္။ ဆီလီနီယမ္ကို ေန႔စဥ္ ၅၅-မိုက္ခရိုဂရမ္ထက္ ပိုမသံုးသင့္ဟုလည္း ေဒါက္တာမန္းက တိုက္တြန္းထားပါသည္။
အားရွိျခင္း-အားမရွိျခင္းဆိုသည္ကို မည္သို႔တိုင္းတာသင့္ပါသနည္း။ လူတေယာက္ ေန႔စဥ္ စားေသာက္သြားလာ လႈပ္ရွား အလုပ္လုပ္ကိုင္ေနႏိုင္လွ်င္ သူ၏ ပံုမွန္အလုပ္ ဝတၱရားမ်ား လည္ပတ္ေနႏိုင္လွ်င္ အားရွိသည္၊ က်န္းမာသည္။ ထိုသို႔မဟုတ္ပါက မက်န္းမာျခင္း၊ က်န္းမာေရး ခ်ိဳ႔ယြင္းျခင္း၊ အားနည္းျခင္းဟု ဖြင့္ဆိုရမည္ ထင္ပါသည္။ က်န္းမာေရး ခ်ိဳ႔ယြင္းျခင္း၊ အားနည္းျဖင္း ျဖစ္လွ်င္ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အေျခခံ အေၾကာင္းတရားမ်ား ရွိပါမည္။ ကိုယ္စိတ္ပင္ပန္းမႈမ်ားမွအစ ေရာဂါဘယမ်ားအထိ
ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ ထိုအေျခအေနမ်ိဳးတြင္ “အားေဆး” တမ်ိဳးတည္းျဖင့္ ထိုျပႆနာကို မေျဖရွင္းႏိုင္ပါ။ အရင္းခံ အခ်က္ကို ရွာေဖြ ကုသမႈသည္သာ အဓိကျဖစ္ပါသည္။ အားေဆးစားေနရံုမွ်ျဖင့္ ျပန္ေကာင္းမလာႏိုင္ပါ။ မလိုအပ္ဘဲ ထိုအားေဆးဆိုသည္ကို စားသံုးျခင္းျဖင့္လည္း ေဆးေၾကာင့္ေလးရမည့္ ေနာက္ဆက္တြဲျပႆနာ မ်ားစြာရင္ဆိုင္ရတတ္ပါသည္။
ယခုအခါ ႏွလံုးအားေဆး၊ အသည္းအားေဆး၊ ေက်ာက္ကပ္အားေဆး၊ ဦးေႏွာက္အားေဆးဟူ၍ပင္ ထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်ေနၾကပါသည္။ “အသည္း အားေဆးဆိုတာ ကၽြန္ေတာ့္အယူအဆအရေတာ့ မရွိဘူး။ အသည္းေရာဂါကုတဲ့ ေဆးသာရွိတယ္။ လက္ခံတယ္ဆိုေသာ အသည္းေရာဂါကု ဆရာဝန္ႀကီးတဦး၏ အဆိုမွာ အလြန္ေကာင္းမြန္ပါသည္။ အေၾကာင္းရင္းခံ တခုခု၊ ေရာဂါတခုခုေၾကာင့္သာ ႏွလံုး၊ အသည္း၊ ေက်ာက္ကပ္ စသည့္ အဂၤါအစိတ္အပိုင္းတို႔မွာ သူတို႔၏ ပံုမွန္လုပ္ငန္းမ်ား ျပည့္ျပည့္ဝဝ မေဆာင္ရြက္ႏိုင္ၾကျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ သူတို႔မွာ အားနည္း၍ မဟုတ္ပါ။ ေရာဂါျဖစ္ေန၍ ျဖစ္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ သူတို႔အတြက္ ေရာဂါျမန္ျမန္ေပ်ာက္ေအာင္ ကုသည့္ေဆးသည္သာ အဓိကက်သည္ဟု ယူဆပါသည္။
အားေဆးသည္ အဓိကမဟုတ္ပါ။ အားေဆးဟူ၍လည္း ဆိုရန္ခက္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ အရက္ေသာက္သူမ်ားမွာ အသည္းထိခိုက္၍ ဗီတာမင္မ်ား ကုန္ဆံုးတတ္ပါသည္။ သူတို႔ကိုမူ လိုအပ္ေသာ ဗီတာမင္ေဆးမ်ား ေပးရ ပါသည္။ နာလန္ထစ လူနာမ်ား၊ ကိုယ္ခံအား နည္းသူမ်ားကိုလည္း လိုအပ္ေသာ ဗီတာမင္မ်ား ေပးရပါသည္။ သြားလာလႈပ္ရွား ေနႏိုင္သူအတြက္မူ ထိုအားေဆး မလိုအပ္ပါ။ “သိပ္ပင္ပန္းေနသလား၊ ဒီေဆးေတာင့္ကေလးကို ေသာက္လိုက္ လန္းဆန္းသြားမယ္” ဟုဆိုသည့္အတိုင္း ထိုေဆးေသာက္ရံုမွ်ျဖင့္ မိမိကိုယ္အင္အား ျပည့္ဝမလာႏိုင္ပါ။ ကိုယ္စိတ္ အျပည့္အဝ အနားယူမႈ၊ အာဟာရ ျပည့္ဝေသာ အစားအစာ စားသံုးမႈတို႔သည္သာ အဓိကျဖစ္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေန႔စဥ္ အသီးအရြက္ ငါးမ်ိဳးခန္႔ စားသံုးေလ့ရွိသူသည္ သူ႔အတြက္ လိုအပ္ေသာ ဗီတာမင္ အျပည့္အဝ ရရွိျပီး ျဖစ္ပါသည္။
ျမန္မာအစားအစာတို႔တြင္ ဗီတာမင္ “စီ”အျပည့္အဝပါေသာ ဆီးျဖဴသီး၊ ခရမ္းခ်ဥ္သီး၊ ဖန္ခါးသီး၊ သံပရာသီး၊ ခ်ဥ္ေပါင္ရြက္၊ ကင္ပြန္းရြက္၊ မန္းက်ည္းရြက္၊
ဗီတာမင္“အီး” အျပည့္အဝပါေသာ ေနၾကာေစ့၊ ဝါေစ့မ်ား၊
ဆီလီနီယမ္ အျပည့္အဝပါေသာ ၾကက္သြန္ျဖဴ၊ ငါး စသည္တို႔ စားသံုးသင့္ပါသည္။
အရည္ရႊမ္းေသာ အသီးမ်ားျဖစ္သည့္ လိေမၼာ္သီး၊ ေရွာက္သီး၊ ကၽြဲေကာသီး၊ စသည္မ်ား၊ စေတာ္ဘယ္ရီသီး၊ အာလူး၊ ေဂၚဖီပန္းပြင့္၊ အစိမ္းေရာင္ ဟင္းရြက္မ်ားကို ကိုယ္စိတ္ပင္ပန္းသူမ်ား ျပန္လည္ လန္းဆန္းလာရန္ အလ်ဥ္းသင့္သလို စားသံုးသင့္ပါသည္။ ထိုအစားအစာတို႔မွာ အားေဆးတို႔ထက္ အဆမ်ားစြာ အာနိသင္ရွိပါသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ “သင္ သိပ္ပင္ပန္းေနသလား၊ လန္းဆန္းသြားေအာင္စား”
“ဘာစားရမလဲ အားေဆးလား”
“မဟုတ္ဘူး၊ အစာစား၊ အခုေျပာခဲ့တဲ့ အသီးအႏွံ နဲ႔ ငါးေတြ စား၊ ျပီးေတာ့ အနားယူ”
“အားေဆးေရာ မစားရဘူးလား”
“ေဆးဆိုတာ လိုအပ္မွ စားရတယ္။ ဆရာဝန္က ညႊန္ၾကားလိမ့္မယ္။
ညႊန္ၾကားမွ လိုအပ္မွ စား၊ မလိုအပ္ပဲ စားရင္၊ တန္ရံုထက္ ပိုစားရင္ ေဆးမျဖစ္ဘဲ “ေဘး”ျဖစ္မယ္ ဟူ၍သာ ဆိုရေပေတာ့မည္။
“ေကာင္းတယ္ဆိုတာေတြဟာ ကိုယ့္အတြက္ အဆိုးျဖစ္လာတတ္တယ္”ဟု အေနာက္တိုင္းသားတို႔ ဆိုၾကပါသည္။ ယေန႔ အလြန္ ေရပန္းစားေနေသာ ဗီတာမင္မ်ား၊ အထူးသျဖင့္ စီႏွင့္အီးတို႔သည္ အမွန္တကယ္ အစြမ္းထက္ပါသည္။ ထိုဗီတာမင္တို႔ကို လူတိုင္း သူ႔အတိုင္းအတာႏွင့္သူ လိုအပ္သည္။ စားသံုးသင့္သည္။ ယင္းတို႔သည္ သဘာဝ အသီးအရြက္၊ အစားအစာတို႔တြင္ လံုေလာက္စြာ ပါဝင္ပါသည္။ ေဆးဝါးမ်ားတြင္ ပါဝင္ေသာ ထိုဗီတာမင္တို႔မွာ လူတို႔က ထိုသဘာဝမွ ျပန္လည္ဖန္တီး အသြင္ေျပာင္းထားျခင္းသာ ျဖစ္ပါသည္။ သဘာဝ ဗီတာမင္ေလာက္ ေကာင္းသည္မဟုတ္ပါ။ ထိုေဆးတို႔တြင္ မလိုအပ္ေသာ အဆိပ္အေတာက္ မ်ားလည္း ပါဝင္တတ္ရာ ကိုယ္ခႏၶာ၏ အသည္းက အဓိက ေခ်ဖ်က္ေပးရပါသည္။ မလိုအပ္ပဲ အမ်ားအျပား စုပံုလာပါက လူ႔ေသြးထဲတြင္ ထိုအဆိပ္အေတာက္မ်ား ပ်ံ႔ႏွံ႔ကာ ေဖာ္ျပသကဲ့သို႔ေသာ ဆိုးက်ိဳးမ်ား
ျဖစ္လာတတ္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ သဘာဝ အသီးအရြက္၊ ငါးတို႔ကို စားသံုးသင့္ပါသည္။ ဗီတာမင္ေဆး၊ အားေဆး အလံုးအေတာင့္ လွလွကေလးမ်ားကို အလြယ္တကူ မသံုးစြဲသင့္ပါ။ လိုအပ္မွ လိုအပ္သည့္ အတိုင္းအတာ ကာလအထိ လိုအပ္သည့္ ေဆးကို သံုးစြဲသင့္ပါေၾကာင္း ေရးသားလိုက္ပါသည္။
ေဒါက္တာျမင့္သန္း
(ေညာင္ေလးပင္)
ေအးျမသာစည္ရြာ