ျမန္မာျပည္တြင္ စြန္႔ဦးတီထြင္သူတို႔ ေပၚထြက္မလာသည့္ အေၾကာင္းအရင္း

ေအာင္ခမ္း ( TSJ team )

ျမန္မာျပည္မွာ Entrepreneur တစ္ေယာက္ျဖစ္ဖုိ႔ ၾကိဳးစားေနတဲ့ လူတိုင္း ၾကံဳေတြ႔ေနရတဲ့ အခက္အခဲ အခ်ိဳ ႔ကို တင္ျပေပးလိုက္ ရပါတယ္။

ကူညီေထာက္ပံ့မည့္သူ မရွိျခင္း

ကူညီေထာက္ပံ့တယ္ဆုိတာ Entrepreneur မ်ားအတြက္ မရွိမျဖစ္လို အပ္ပါတယ္။ တစ္နည္းေျပာရင္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူလု႔ိလည္း နားလည္ႏိုင္ ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာမွာဆုိရင္ Product တစ္ခုေကာင္းေကာင္း ထုတ္ဖုိ႔ ေရး ဆြဲထားတဲ့ Project ကို ထုတ္ျပျပီး Private Investor ကိုျပရင္ျပမယ္။ သူမွမရလည္း အစုိးရ ဘဏ္ေတြဆီ တိုက္ရိုက္သြားျပီး ရွင္းျပတဲ့အခါ အေၾကာင္းအခ်က္ခိုင္လံု ရင္ ေငြထုတ္ေခ်း ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာလည္း မေခ်းဘူး မဟုတ္ဘူး။ ေခ်းပါတယ္။ အစုိးရဘဏ္မွ ေငြတုိးနဲ႔ေခ်းႏိုင္ေပမယ့္ အဲ့ဒီလို ေခ်းႏိုင္ဖို႔ အတြက္ အိမ္ဂရန္ အေပါင္ထားတာတို႔၊ ဟုိလူကပ္၊ ဒီလူကပ္ လုပ္ရတာတိ႔ု၊ လမ္းေၾကာင္းရွာရတာတို႔ အစရွိသျဖင့္ အခက္အခဲ မ်ားစြာေၾကာင့္ ကိုယ္တိုင္လည္း အရင္းမထုတ္ႏိုင္၊ အရင္းထုတ္ႏိုင္ သူကိုလည္း ရွာမေတြ႔ ၊ ဘယ္ကေနမွ လည္း ေငြေခ်း မရနဲ႔ ေနာက္ဆံုးေတာ့ ဘာမွမလုပ္ေတာ့ပဲ ေနလိုက္ၾက ပါတယ္။


အၾကံတူ ေနာက္လူ အသာေစာင့္ျခင္း

ရန္ကုန္မွာဆုိရင္ေပါ့။ ရပ္ကြက္တစ္ခုထဲမွာပဲ တစ္ေယာက္ အင္တာနက္ ဆိုင္ဖြင့္တယ္။ တစ္နာရီ ၄၀၀ က်ပ္။ ဆုိင္ အင္မတန္ ဝင္ေငြေကာင္း တာေတြ႔ေတာင္ ေနာက္လူကလည္း မနီးမနားေနရာမွာ အင္တာနက္ဆုိင္ လိုက္ဖြင့္ တစ္နာရီ ၃၀၀ က်ပ္၊ အဲယားကြန္းေအးေအးဆက္ဆက္ေလး လည္း ရွိေတာ့ ၃၀၀ တန္ဆိုင္ကုိ သြားၾကေလေရာ။ Web Service ကုမၼဏီတစ္ခု ဝဘ္ဆိုဒ္ တစ္ခုကို ၁၀ သိန္းနဲ႔လုပ္တယ္။ အေရာင္း အဝယ္ျဖစ္၊ ေအာင္ျမင္တာေတြ႔ေတာ့ Website တစ္ခု ၅ သိန္းနဲ႔ အျခားေသာ ဝန္ေဆာင္မွုပါ တြဲေပးလိုက္တယ္။ နယ္ျမိဳ ႔ေလးမွာ ဘိလိယက္ခံုဖြင့္ေတာ့ လူလာမ်ားျပီး ေအာင္ျမင္တယ္။ ေနာက္လူက အဲ့ဆုိင္လူစည္တာၾကည့္ျပီး အဲယားကြန္းခန္း ဘိလိယက္ခံုဆုိျပီးေတာ့ ဖြင့္၊ ေအးတဲ့ေနရာကို လူပုိသြား။ ေရႊဇလပ္ အမည္နဲ႔ ေနၾကာစိ ထုတ္။ ေနာက္ကုမၼဏီတစ္ခုက ေငြဇလပ္ သုိ႔မဟုတ္ေရႊဇလယ္ အမည္နဲ႔ ေနၾကာစိ ထုတ္။ အသံတူ ေၾကာင္းကြဲ လုပ္ျပီး ေစ်းလည္း သက္သက္သာသာ လုပ္ေတာ့ သူ ပိုေအာင္ျမင္တာေပ့ါ။


ေနာက္ဆံုးေတာ ့အၾကံတူေပမယ့္ ေနာက္လူက သာသာလို႔ သြားပါတယ္။ သာရျခင္း အေၾကာင္းက ကနဦး တီထြင္ၾကံစသူဟာ အိုင္ဒီယာ ဆက္မထုတ္ႏိုင္ျခင္း နဲ႔ Investment ထပ္မထုတ္ႏိုင္ျခင္း ႏွစ္ခုပါ။ Idea ထပ္မထြက္တာကေတာ့ ကိုယ့္အျပစ္မို႔ ေျပာစရာမရွိေပမယ့္ ၁၀ ေယာက္စာ Customer အတြက္ပဲ ဝန္ေဆာင္မွု ေပးႏိုင္သူဟာ အေယာက္ ၁၀၀ အတြက္ မစြမ္းသာေသးပါဘူး။ ဒီေတာ့ စြမ္းသာတဲ့ လုပ္ငန္းစုတစ္ဖြဲ႔က ဆင္တူေတြ လိုက္လုပ္ေတာ့ စြန္႔ဦးတီထြင္သူဆုိတာ ေပ်ာက္ျခင္း မလွေပ်ာက္ကုန္၊မြဲကုန္ ၾက ပါတယ္။


ခိုင္မာသင့္ေလ်ာ္ေသာ နည္းဥပေဒ မရွိျခင္း

လုပ္တုန္းကေတာ့ အဖြဲ႔နဲ႔ ေသခ်ာ တိုင္ပင္ျပီး လုပ္ၾကတယ္။ စိတ္ဝမ္းလည္း ကြဲၾကေရာ၊ ျပဲၾကေရာ လူတစ္လူ ငါတစ္မင္းျဖစ္တဲ့အခါ ေငြေၾကး အရွုပ္ အရွင္းေတြ၊ ထုတ္ကုန္အရွုပ္အရွင္းေတြ၊ အမည္အရွုပ္အရွင္းေတြ အားလံုး ရွင္းရေတာ့မယ္။ နည္းပေဒမ်ားစြာ ရွိေပမယ့္ ေငြမ်ားသူဘက္က အျမဲႏိုင္ တဲ့ေခတ္ကို မေက်ာ္လႊားႏိုင္ေသးေတာ့ စြန္႔ဦးတီထြင္ဖို႔ရာ ခက္ခဲ ေန ပါေသးတယ္။ မူပိုင္ခြင့္ ျပႆနာ က အၾကံတူျခင္း၊ ေထာက္ပံ့သူ ရွိမရွိ ျပႆနာအျပင္ နည္းဥပေဒ ေခါင္းစဥ္ေအာက္မွာလည္း အၾကံဳးဝင္ပါတယ္။ စာေရးဆရာ တစ္ေယာက္ သူ ကေလာင္ထက္လို႔ စာအုပ္ထုတ္မယ္ဆုိရင္ေတာင္ အုပ္ေရ ၂၀၀၀ အတြက္ သိန္း ၂၀။ ဒါကိုမတတ္ႏိုင္ေတာ့ ထုတ္ေဝသူရွာ၊ ဒီလိုနဲ႔ ဟိုရွာဒီရွာလုပ္ရင္း စာအုပ္သာ ထြက္သြားေပမယ့္ အိကၤ်ီသစ္တစ္ထည္ မရလိုက္ဘူး။ ထုတ္ကုန္ေကာင္းေကာင္း ရွိလို႔ ကုမၼဏီေထာင္ခ်င္ျပီ မီဒီယာလား၊ ထုတ္ကုန္သြင္းကုန္လား၊ အစုအဖြဲ႔လား ကုမၼဏီမွတ္ပံုတင္ေၾကး၊ အမည္ေၾကး၊ ခြင့္ျပဳခ်က္အမိန္႔ တစ္ဆင့္ျပီးတစ္ဆင့္ ကုန္က်စရိတ္ကလည္း မ်ားေတာ့ စြန္႔ဦးတီထြင္သူတို႔ ေခါင္းအစားမခံပဲ ထမင္းပဲ ဆက္စားၾက ပါေတာ့တယ္။ အစိုးရက Entrepreneur မ်ားကို ေျမေတာင္ေျမာက္ေပးတဲ့ ဥပေဒမ်ိဳးေတြ ခ်မွတ္ ေပးဖို ႔လိုအပ္ေနပါျပီ။


ပူးေပါင္းလုပ္ကိုင္မွု မရွိျခင္း

သိပ္အေဝးၾကီး ရွာေတြးေနစရာ မလိုပါဘူး။ အနီးအနား တိုင္ျပည္မ်ား ကိုပဲ ေလ့လာ ၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္။ Product တစ္ခုရဖို႔အတြက္ Unplug မဟုတ္ေတာ့ပဲ Team Work ေကာင္းေကာင္း တစ္ခု Build လုပ္လို႔ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ သြားၾကပါတယ္။ ေငြရွိရင္ လုပ္ငန္းတစ္ခုစမယ္။ လုိအပ္တဲ့လူေတြကို ပိုက္ဆံေပးခန္႔မယ္ဆုိတဲ့ ေငြရွိသူအခ်ဳိ ႔ေၾကာင့္ သူတို႔ ကိုယ္တိုင္လည္း Entrepreneur ျဖစ္မသြားသလုိ သူတို႔လက္ေအာက္မွာ လုပ္တဲ့ သူေတြကလည္း Entrepreneur ျဖစ္မသြားပါဘူး။ လုပ္ငန္းရွင္နဲ႔ လုပ္သား ဆက္ဆံေရး level တစ္ခုသာ ျဖစ္သြားျပီး စိတ္ဝမ္းကြဲမွု မ်ားေၾကာင့္ စြန္႔ဦးတီထြင္မွုေတြ ေပ်ာက္ဆံုး သြားပါတယ္။ အလုပ္ တစ္ခုကို ရျပီဆုိရင္လည္း အဖြဲ႔လိုက္ ဝိုင္းလုပ္တာထပ္ တစ္ေယာက္တည္း လက္စြမ္းျပမယ္ဆုိတဲ ့အေတြးရွိသူ မ်ားကလည္း ခရီးပန္းတိုင္တစ္ခု ကို ေတာ္ေတာ္နဲ႔ မေရာက္ပါဘူး။ စည္းစည္းလံုးလံုး ပူးေပါင္း လုပ္ကိုင္မွု မရွိျခင္း ကလည္း Entrepreneur မ်ားကို ေပ်ာက္ကြယ္ ေစပါတယ္။


စြန္႔စားလိုစိတ္ မရွိျခင္း

ဒါကေတာ့ ကာယကံရွင္ကုိပဲ အျပစ္တင္လို႔ မရပါဘူး။ ျမန္မာျပည္မွာ က ေတာ္ရံုေငြမရွိတဲ့အေျခအေနကေန ေခ်းေငြယူလို႔ စီးပြားျဖစ္ေအာင္ ဖန္တီးမယ္ဆုိရင္ေတာင္ ေအာင္ျမင္ဖို႔၊ က်ရွံုးဖို႔က ၅၀:၅၀ ပါ။ ေအာင္ျမင္ျပီး သား ကြန္ရက္တစ္ခုက ေအာင္ျမင္ဖုိ႔ ရည္ရြယ္ျပီး အခုမွ စတဲ့ Starter ေတြ ကို သူတု႔ိ Network ထဲ ေပးဝင္လိုစိတ္ မရွိပါဘူး။ (အားလံုးကိုမဆုိလိုပါ) ဒီေတာ့ ၾကိဳးစားပန္းစားသာ မလုပ္ကိုင္ရင္ ၾကိမ္းေသ က်ရွံုးမွာပါ။ သုိ႔ေပမယ့္ ဒီေနရာမွာ ဘုရင့္ေနာင္ေဖာင္ေနာက္ျပန္မလွည့္ ၾကိဳးစားသူ အခ်ိဳ ႔ကေတာ့ ေအာင္ျမင္ ပါတယ္။ အဓိကကေတာ့ စြန္႔စား (Adventure) ခ်င္တဲ့ စိတ္ဓာတ္တစ္ခု ရွိေနဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ စုိးရိမ္စိတ္၊ ေၾကာက္စိတ္ၾကီးုစုိးေနေသး ရင္ေတာ့ ဘယ္ေတာ့မွ လုပ္ငန္းရွင္ ျဖစ္မလာပါဘူး။ အေၾကာင္းျပခ်က္ တစ္ခုခ်င္းစီကို ဖတ္လို႔ အားငယ္၊ စိတ္ပ်က္ေနမယ့္အစား တကယ္ ေအာင္ျမင္ေသာ Entrepreneur ျဖစ္လုိသူ တစ္ေယာက္က ဒီေဘာင္အတြင္းကေန ဘယ္လိုေဖာက္ထြက္ၾကိဳးစားရမယ္ဆုိတာကို စဥ္းစားေနပါျပီ။

Entrepreneur မ်ား မေပၚထြန္းေအာင္ တားဆီးတဲ့ အခ်က္မ်ားစြာ ရွိေနတာကို အုပ္ခ်ဳပ္ေရး နဲ႔ ဥပေဒ ျပဳေရးတို႔က ျပင္ဆင္သတ္မွတ္ေပး မယ္၊ အတားအဆီး၊ အခက္အခဲ၊ ျပႆနာမ်ားကို ေျဖရွင္းေပးမယ္၊ ျပီးေတာ့ Entrepreneur မ်ားကလည္း စြမ္းစြမ္းတမံ ၾကိဳးစားမယ္ ဆုိရင္ ျမန္မာျပည္ရဲ ႔ ေရႊေရာင္လင္းလက္တဲ့ အနာဂတ္က တကယ္မေဝးေတာ့ပါဘူး။